Moet Nederland meedoen aan een internationale coalitie tegen IS in Syrië en Irak? Over die vraag werd gisteravond gesproken tijdens een debat in de Tweede Kamer. Met CU-fractievoorzitter Arie Slob, terrorisme-expert Beatrice de Graaf en politiek analist Ferry Mingelen blikte PAUW er woensdagavond op terug.

Kijk hier de uitzending terug.

Bijdrage Joël Voordewind aan debat:

Voorpagina Trouw vandaag:  De Islamitische Staat ontvoerde vorige maand in Irak honderden vrouwen: christenen, sjiieten en Yezidi’s. Ze worden verkocht, weggegeven uitgehuwelijkt en misbruikt als seksslaven.

Tijdens de hoorzitting met parlementariërs uit Iraaks Koerdistan vanmiddag hoorden we ook over het onbeschrijfelijke leed begaan door de zelfbenoemde Islamtische Staat. De minderheden als de Koerden roepen de EU en Nederland op hen militair te steunen in de strijd tegen Isis.

De minderheden zoals de christenen en Yezidis vragen uitdrukkelijk om hen te betrekken in de strijd tegen Isis en de verdediging van hun eigen dorpen. En om te komen tot een safe haven, een veilige zone in te stellen in samenwerking met de internationale gemeenschap.

Ook drie weken geleden, toen ik zelf met slachtoffers van IS(IS) in Irak mocht ontmoeten, werd het mij eens te meer duidelijk dat we te maken hebben met een wrede, barbaarse – ja zelfs een demonische macht.  

President Obama en SoS John Kerry spraken over een overduidelijke genocidale agenda, die uitgeroeid moest worden met behulp van een internationale coalitie.

Een coalitie waar Nederland vooralsnog niet aan mee doet. Vooralsnog. Als het aan de ChristenUnie-fractie ligt neemt Nederland wel haar verantwoordelijkheid om de genocide tegen Yazidi’s, sjiieten en christenen te stoppen.

Een verantwoordelijk die overigens ook verankerd is in Artikel 90 van onze grondwet, namelijk het bevorderen van de internationale rechtsorde.

Afwachtende houding

De ChristenUnie heeft zich al eerder uitgesproken tegen de afwachtende houding van dit kabinet. Waar andere landen terecht – en zonder schroom – spreken over een genocide in werking, wil dit kabinet nog altijd niet verder gaan dan een ‘vermoeden’. In lijn met deze terughoudendheid levert het kabinet tot nu toe  helmen en vesten.

President Obama presenteerde zijn internationale coalitie met Nederland als opvallende afwezige.

• Klopt het dat het kabinet verbaasd was over het feit dat Nederland gepasseerd was?

In de brief van vandaag geeft het kabinet aan dat ‘om praktische redenen’ eerst andere landen zijn benaderd.

• Kan de minister aangeven wat die praktische redenen dan zijn? Heeft dat te maken met de Nederlandse inzet tot nu toe?

Nederlandse bijdrage

Positief aan de brief vandaag is zonder meer de mededeling dat Nederland met de Verenigde Staten in gesprek is over de plannen van de coalitie en – belangrijker – “de Nederlandse bereidheid deel uit te maken van de coalitie”.

• Betekent dat nu dat we formeel deel uitmaken van de coalitie? Of is dat nog onderwerp van overleg?
• Kan het kabinet de contouren schetsen van de Nederlandse bijdrage aan deze coalitie? Alle opties worden opengehouden zo lezen we. Kan het kabinet nu concreet aangeven aan welke (militaire) bijdrage zij denkt?
• Mijn fractie overweegt een motie in te dienen om het kabinet aan te sporen om aansluiting te zoeken bij de coalition en daarbij een militaire bijdrage te leveren. Als de minister daar nu al een heldere toezegging over kan doen is zo’n motie natuurlijk overbodig. Graag een reactie.

Genocide

Dan vz, de genocide-kwestie. Mijn fractie blijft zich erover verbazen dat dit kabinet niet voluit spreekt over genocidale handelingen begaan door IS-strijders. Ook de brief die het kabinet hierover vandaag naar de Kamer heeft gestuurd verschaft hierover geen duidelijkheid.   

Kan de minister hier inhoudelijk reageren op de stelling van de wetenschappers in genocidestudies en mensenrechten dat “genocide en etnische zuivering dreigende is en al gaande is voor met name christelijke gemeenschappen en Yezidi’s.

Zij baseren dit onder meer op:

- de voortdurende vervolging van etnische en religieuze groepen

- de vernietiging van cultureel erfgoed

- het ontheiligen van graven

- de confiscatie van onder meer religieuze eigendommen zoals kerken

- het wijdverspreid en systematisch vermoorden van burgers)

Ook het Internationaal Gerechtshof liet in een oordeel[1] van 2007 weten dat een staat de verantwoordelijkheid heeft te handelen wanneer zij in kennis wordt gesteld van het bestaan van een serieuze dreiging dat genocide zich kan voordoen.

Ik hoor dan ook graag van de minister of het kabinet inmiddels overtuigd is van het feit dat IS(IS) zich schuldig maakt aan genocide.  

Tenslotte de humanitaire hulp:

Zowel de parlementariers uit de Koerdische regio als de Nederlandse hulporganisaties hadden het over de bureaucratie van de VN waardoor de hulp maar langzaam op gang komt. Nog altijd worden 350.000 niet bereikt zo zegt UNHCR zelf ook.

De oproep van de ChristenUnie is dan ook richting de minister voor Ontwikkelingssamenwerking, wacht niet langer en maak enige fondsen beschikbaar om de nood te ledigen die de VN niet kan leveren op dit moment. Ik hoor graag een reactie van de minister hierop.