Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Joël Voordewind als lid van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken aan een algemeen overleg met minister Koenders van Buitenlandse Zaken,

Kamerstuknr. 21 501 - 02

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ik sluit mij ook meteen aan bij de vragen van collega Knops over Myanmar. We hebben er eerder al Kamervragen over gesteld, maar de situatie verslechtert snel. Al 100.000 mensen zijn op de vlucht. Wat Oekraïne en Rusland betreft heb ik dezelfde vragen als de heer Knops, dus daar kan ik me ook bij aansluiten. Is er bij die twee Nederlandse bedrijven sprake van het overtreden van EU-sancties?

Er is vanmiddag gesproken over Noord-Korea. Wat wordt de inzet van de Minister met betrekking tot de verscherpte sancties? Ik heb uit de media begrepen dat die verscherping van sancties eraan zit te komen. Gaat de Minister dit ondersteunen? Gaat de Minister ook het voorstel van de Duitse bondskanselier Merkel steunen om te bekijken of er een nucleaire deal te maken valt met Noord-Korea? Dat hebben we vanmiddag ook even aan de orde gehad. Het is allemaal maar speculeren, maar ik ben wel benieuwd wat de Minister vindt van dit voorstel van mevrouw Merkel en of hij dit ook actief gaat ondersteunen.

Dan kom ik op Libië en migratie. Dat stond de vorige keer op de agenda, in het verslag. Ik heb het nog even nagekeken. Het is nu weer heel actueel, omdat de Italianen een deal zouden hebben gesloten, zeg ik met een slag om de arm, met de Brigade 48. Daar zou de burgemeester van de Libische kustplaats Sabratha mee hebben ingestemd. Het geld zou via de burger-meester hebben gelopen om vervolgens doorgesluisd te worden naar die militie. Kan de Minister bevestigen dat er zo’n deal is met een militie-groep, misschien via die burgemeester? En als dat zo is, gaat hij Italië daar dan op aanspreken? Want volgens mij is het ondersteunen van terroristische groeperingen ook in Italië illegaal.

Voorzitter. Ik heb natuurlijk alle begrip voor Italië, dat met die hele instroom te maken heeft. Komt er nu nog een nieuw relocatieplan voor de migranten die in Italië vastzitten? Ik weet niet of de Minister daarvan goed op de hoogte is, en anders kan Minister Ploumen daar misschien iets meer over vertellen. Italië en de migratiedeal stonden wel op de agenda. Ik heb begrepen dat de opvang in Italië boordevol zit. Gaat Nederland nog meedoen met de relocatie van de vluchtelingen die daar vastzitten? Ten slotte, voorzitter. Denkt Nederland mee over het Duitse voorstel voor een marshallplan voor Afrika om de grondoorzaken van migratie aan te pakken? De Duitsers hebben dat voorgesteld in de Europese Raad voor Buitenlandse Zaken. Een aantal landen hebben zich daarbij aangesloten. Hoe staat deze Minister tegenover dat initiatief? Het zou mooi zijn als hij zich daarbij zou aansluiten.

Ten slotte het Europees Defensiefonds. Het is mogelijk dat daar vanmiddag in de commissie voor Defensie over is gesproken. Ik heb begrepen dat deze Minister gaat lunchen met andere ministers van Defensie in Europa.

Minister Koenders: Ja, dat klopt. Gaat u nu naar het menu vragen?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Op wie z’n kosten gebeurt dat? Op kosten van Defensie of van Buitenlandse Zaken?

Wat mij opviel, is dat er mogelijk een Europees Defensiefonds gaat komen, dat na 2020 ongeveer 1 miljard moet bedragen. Dat fonds moet gevuld worden door de lidstaten zelf en moet leiden tot de gezamenlijke aankoop van materiaal. Een voorbeeld daarvan staat in het fiche, namelijk de MRTT, de Multi Role Tanker Transport Aircraft. Dat is een vliegtuig dat kan bijtanken. Ik wil niet in details treden, maar het ziet ernaar uit dat dit soort aankopen in de toekomst mogelijk zijn met het Europees Defensie-fonds. Daarbij wordt misschien gekozen voor constructies à la de C-17, de transporter waarbij je uren inkoopt. Al met al krijg ik de indruk dat we stap voor stap richting een Europees defensieleger gaan. Ik vraag de Minister van Buitenlandse Zaken of hij dezelfde indruk heeft bij de gezamenlijke inkoop van materiaal. Tot zover, voorzitter, want ik ben al iets over mijn vier minuten heen. Dank u wel.

De voorzitter: De heer Van Ojik van GroenLinks heeft een vraag aan u. Dat geeft u wellicht de tijd om nog wat verder in te gaan op uw deel.

De heer Van Ojik (GroenLinks): Naar aanleiding van de laatste opmerking vroeg ik mij af of de ChristenUnie tegen de gezamenlijke aankoop van defensiemateriaal is, want zo klinkt het wel een beetje.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dat is mijn vraag ook.

De heer Van Ojik (GroenLinks): Het is mijn vraag.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Maar het is ook mijn vraag aan de Minister. De MRTT – het vliegtuig dat kan bijtanken – wordt mogelijk aangeschaft door de Duitsers, de Belgen en de Luxemburgers. Er is sprake van een trend om gezamenlijk in te kopen. Dat hebben we met de C-17 ook gedaan, maar toen ging het om uren. Is dit de stap naar een verdere aankoop van materiaal voor ons defensieapparaat? Als dat zo is, dan zijn we voor de inzet van ons materiaal wel heel erg afhankelijk van andere landen. Daar is mijn partij in ieder geval heel kritisch over.

De heer Van Ojik (GroenLinks): Dat was inderdaad mijn vraag. Is de ChristenUnie tegen de gemeenschappelijke aankoop van defensiemateriaal? Ik heb altijd begrepen dat dat potentieel ontzettend veel geld kan besparen en dat het de effectiviteit van de inzet van militaire middelen kan verbeteren. Ik snap dat we verschillend kunnen denken over een Europees leger, maar ik dacht dat het gemeenschappelijk inkopen van defensiematerieel een soort win-win-situatie is. Daarom vroeg ik wat de ChristenUnie daar eigenlijk van vindt, maar ik begrijp dat zij daar niet voor is.

De voorzitter: Wat vindt de ChristenUnie daarvan, mijnheer Voordewind?

De heer Van Ojik (GroenLinks): Wat zei u, voorzitter? O, u herhaalt mijn vraag. Wat vindt de ChristenUnie daarvan? Dat is inderdaad de vraag.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Als onze Defensiebegroting bij zo’n Europees Defensiefonds wordt overgeheveld naar een Europees defensieaankoopsysteem – ik denk dit systeem nu even helemaal door – dan zouden wij daar een faliekante tegenstander van zijn, want dat betekent dat je geen zeggenschap meer hebt over je eigen materieel. Het is dan nog maar de vraag of je kunt beschikken over je eigen materieel in het geval van een directe dreiging. Wij hebben altijd gezegd dat het gezamenlijk inkopen van uren, zoals bij de C-17, best verstandig kan zijn, maar je moet je wel afvragen wie uiteindelijk de eigenaar is van zo’n vliegtuig en hoe het zit met het redcardholdersysteem. Als ik dit extrapoleer in het kader van zo’n defensiefonds, dan zijn dat allemaal vragen waarover ik grote zorgen heb.

Meer informatie