Klamer, docent Economie van Kunst en Cultuur op de Erasmus Universiteit en onder meer bekend van boeken als: ‘Pak aan, 100 en 1 ideeën voor alternatieve financiering van kunst en cultuur’ en ‘Economie voor in bed, op het toilet of in bad’, begint de avond door ons het dilemma van de inkomensverdeling en de belastingsolidariteit voor te leggen. Onlangs sprak hij iemand die vond dat hij te veel belasting af moest dragen. Tijdens de sireneborrel gaan we in op het nut, of de noodzaak van belastingafdracht. Het belooft een interactieve avond te worden, want we krijgen direct al de vraag van de ‘rechtvaardige inkomensverdeling’ op ons bordje. We constateren dat het praktisch onmogelijk is rechten toe te kennen aan mensen wanneer het gaat om inkomen. Soorten arbeid verschillen namelijk evenzeer als appels en peren.

Tegenwoordig bepaalt de arbeidsmarkt de waarde van arbeid. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat inwoners van landen met kleine inkomensverschillen gelukkiger zijn, dan inwoners met grote inkomensverschillen. De manier waarop mensen zijn gaan denken over inkomensongelijkheid blijkt sterk veranderd te zijn in de loop der tijden. Waar men in de jaren ’60 een inkomensverdeling van 1 op 3 als aanvaardbaar achtte, heeft men tegenwoordig vrede met inkomensverschillen van 1 op 14. 

Een ander onderwerp dat veel genoemd wordt in verband met de betaalbaarheid van de overheidsfinanciën is ‘ de economische crisis’. Deze term blijkt bijzonder misplaatst te zijn wanneer we onze situatie vergelijken met die van de Grieken, of de crisis uit de jaren ’30. Het is dan alsof we onze bloedende vinger vergelijken met de situatie van een hartpatiënt. Een echte crisis kenmerkt zich door het eten uit vuilnisbakken, een werkloosheidscijfer van 25% en een gevoel van totale verwarring. Om uit die crisis te komen dient een land zich terug te trekken in de ‘woestijn’. Dit is nodig om het grote verhaal weer terug te vinden. Klamer sluit niet uit dat alle toestanden rondom de Euro nog eens uitmonden in een echte crisis. Als Eurozone zijn we namelijk simpelweg niet bij machte om de euro op een goede manier te managen.

Volgens Klamer dienen we onze focus te verleggen van de begrippen markt en staat naar de begrippen Oikos en sociale goederen om een crisis te voorkomen. We zijn geneigd om te veronderstellen dat onze welvaart bepaald wordt door geld, maar we moeten volgens hem af van het idee van meer private goederen en economische groei. De markt en de staat reduceren ons tot anonieme individuen. In de sociale logica van de verantwoordelijkheid ligt de oplossing van het economisch vraagstuk. Op zo’n avond als deze produceren we sociale goederen (S) door vanuit dienstbaarheid kennis te delen, greep te krijgen op de toekomst en relaties aan te gaan. Deze sociale goederen vormen het fundament van de maatschappij. Op begrafenissen wordt nooit op een instrumentele manier over mensen gesproken, maar ligt de focus op iemands drijfveren, karakter en kwaliteiten. Aan de sociale goederen hebben we onze welvaart te danken en het is dan ook niet meer dan vanzelfsprekend, om samen hier de kosten voor op te brengen. Vanuit een betekenisvol toekomstperspectief (O) dus gericht zijn op (S).    

M = markt
G = Governance (overheid)
S = Sociale logica van de verantwoordelijkheid/ sociale goederen
O = Oikos: lotsverantwoordelijkheid, verbintenis, betekenis en geloof