Het klinkt als een album van Suske en Wiske, maar het is een parodiërende schets van de actualiteit. Op 1 november brengt de president van de Russische Federatie een staatsbezoek aan Nederland. Hij is het eerste Russische staatshoofd dat Nederland bezoekt sinds Tsaar Peter de Grote. En meneer Poetin heeft nog een gelijkenis met zijn illustere voorganger van eeuwen her; beiden hebben zij te maken met conflicten in de Kaukasus gedurende hun bewind. Het is echter nog de vraag of Poetin er evenals Peter de Grote in zal slagen het Russische gezag volledig te herstellen in de Noord-Kaukasische republieken Ingoesjo-Tsjetsjenië en Dagestan, waarna hij zich daadwerkelijke de Grote zal kunnen noemen. Dit is nog sterker de vraag sinds het recente optreden van subversieve elementen onder de banier van de zuivere islam in Kabardo-Balkarië. Dit geeft ook aan waar het verschil zit ten opzichte van Peter de Grote. Poetin heeft namelijk, in tegenstelling tot Peter de Grote, te maken met buitenlandse infiltranten, die separatisme en orthodoxe islam aanwakkeren onder leden van de lokale bevolking.

 

Het ligt in de verwachting dat de koningin in haar gesprek met Poetin enige woorden zal wijden aan de mensenrechtensituatie in met name Tsjetsjenië. Het probleem is daar dat Russische militairen mensenrechten schenden in de omgang met Tsjetsjenen. Enerzijds is er internationaal van alle zijden kritiek hierop, anderzijds wordt de steun van Poetin in de strijd tegen het terrorisme gewaardeerd.

 

Als we de problematiek in de Noordelijke Kaukasus analyseren, mogen we gerust stellen dat er inderdaad sprake is van terroristisch optreden van militante groeperingen, die zijn te typeren als separatistisch en orthodox islamitisch. Het geeft geen pas om aanslagen als in Beslan, zomaar op het bordje van de Russische regering te schuiven. Toch deden veel Tsjetsjeense burgers dit.

Dit geeft aan dat er een veel dieper probleem is gegroeid, een vertrouwenskloof. De Russische militairen zijn uiteraard overwegend atheïstisch of Russisch Orthodox. De inwoners van republieken als Tsjetsjenië zijn bijna zonder uitzondering islamitisch. Dit gevoegd bij de almaar voortslepende problematiek van de (on-)afhankelijkheid van Tsjetsjenië van Moskou, heeft er toe geleid dat er geen enkele affiniteit meer bestaat tussen Russische militairen en Tsjetsjeense burgers.

Om uit deze impasse te komen zou Poetin, naar voorbeeld van bijvoorbeeld president George W. Bush, er op in moeten zetten te benadrukken dat hij er is voor alle burgers van de Federatie en dat ook islamitische burgers als volwaardig behandeld zullen worden. Wat meer zij, beschermd zullen worden tegen terroristische aanslagen.

Evenwel lijkt het haast onmogelijk dat de mensenrechtenschendingen zullen stoppen zonder dat het Russische leger zich terugtrekt uit de betreffende gebieden. Dat is gezien de dan volgende anarchie ook weer niet wenselijk en dat is het dilemma van Poetin. Een oud Engels gezegde is hier van toepassing: Tough decisions are the privilege of rank.

 

Poetin zal echter ook met premier Balkenende spreken, in deze gesprekken zullen naar verwachting vooral economische zaken ter sprake komen. Dat is een goede zaak, want Rusland zal in de komende decennia een belangrijke handelspartner blijken te zijn voor landen van de EU[1], zeker nu de Eurolanden de hete adem van China en India in hun nek langzamerhand beginnen te voelen, voorts lonken zeker de Russische olievoorraden.

 

In een recent interview met Netwerk en NRC Handelsblad[2] sprak Poetin zich uit voor toenadering tussen de EU en Rusland, toetreding van Rusland tot de EU sloot hij evenwel impliciet uit. Dit is zeer te waarderen, het biedt in ieder geval uitzicht op een oostgrens aan de uitbreiding van de EU. In hetzelfde interview noemde hij het uiteenvallen van de SovjetUnie als een van de oorzaken van de problemen in bijvoorbeeld Tsjetsjenië. Het zou dan ook wel erg ironisch zijn wanneer deze voormalige KGB agent zou pleiten voor toetreding tot de EU. Juist wanneer de kritiek op de EU van sommigen, zoals bepaalde Poolse partijen die ik hier niet nader zal noemen, nu juist is dat het zich ontwikkelt tot een nieuwe SovjetUnie.

 

---