Identiteitskaarten moeten gratis

Marcel Benard

Sinds dit jaar kennen we in Nederland de legitimatieplicht. Elke Nederlander ouder dan 14 jaar moet zich altijd kunnen legitimeren door middel van een paspoort, identiteitskaart of ander legitimatiebewijs. Dat de argumenten om de legitimatieplicht in te voeren niet zo sterk zijn, laat ik hier verder maar achterwege. Belangrijk is, dat voor veel mensen de legitimatieplicht een behoorlijke extra kostenpost betekent voor het aanschaffen van een legitimatiebewijs. Het kabinet heeft inmiddels aangekondigd dat het 14-jarigen daarom voortaan eenmalig een identiteitskaart cadeau doet. Een prijzenswaardig initiatief, maar absoluut onvoldoende. Een overheid die een legitimatieplicht invoert, moet ook maar het identiteitsbewijs gratis leveren. Dit is wel zo eerlijk, en een broodnodig voordeel voor financieel zwakkeren.

Profijtbeginsel

Vroeger golden identiteitsbewijzen als een voorbeeld van een overheidsproduct waarvoor het profijtbeginsel opgaat. Het profijtbeginsel betekent dat wie profijt van een product van de overheid heeft, er zelf voor betaalt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de aanschaf van een rijbewijs, de sluiting van een huwelijk of voor het wegbrengen van grof vuil. Legitimatiebewijzen konden ook onder deze categorie vallen, omdat je niet verplicht was een legitimatiebewijs te hebben. Met de komst van de legitimatieplicht is dit veranderd. Omdat iedereen een legitimatiebewijs moet hebben, heeft het weinig zin het profijtbeginsel te hanteren. Overigens geldt dit niet voor paspoorten, omdat deze een breder doel hebben dan de legitimatie in Nederland. Maar de identiteitskaart kan het beste gefinancierd worden uit de algemene middelen.

Financieel zwakkeren

Dat is ook relatief gunstig voor de financieel zwakkeren in de samenleving, omdat de aanschaf van een identiteitsbewijs een dure grap is als je moeilijk rond kunt komen, zoals bijvoorbeeld bijstandsmoeders, studenten en chronisch zieken weten. Door het harde kabinetsbeleid hebben met name ouderen, minima, chronisch zieken en gehandicapten al zware klappen te verteren gekregen. Het wordt hoog tijd om dit te corrigeren, onder meer door een legitimatiebewijs gratis ter beschikking te stellen.

Marcel Benard is voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie-jongeren.