Gerommel met de OV chipkaart

De OV-chipkaart haalt telkens weer het nieuws met allerlei problemen die rond de invoering van de kaart spelen. Zo blijken er bijvoorbeeld in de regio’s waar met de kaart wordt getest er nog steeds problemen te zijn met het in- en uitchecken. Twee belangrijke onderwerpen die ook steeds voordurend terugkomen, zijn de veiligheid van het systeem en de bescherming van de privacy van reizigers.

In januari werd het extra Kamerdebat gevoerd over het zogenaamde kraken van de OV-chipkaart. Zogenaamd, omdat het kraken van de wegwerpversie van de OV-chipkaart gezien het zeer beperkte beveiligniveau van de wegwerpkaart eigenlijk niet zo veel voorstelt. Voor de deelnemende bedrijven aan de OV-chipkaart hebben hierbij ongetwijfeld ook economische afwegingen een rol gespeeld. De risico’s dat mensen misbruik maken van de wegwerpkaart en eigenlijk dus zwart gaan rijden zullen in de ogen van de bedrijven niet hebben opgewogen tegen de extra kosten voor een betere beveiliging op de wegwerpkaart. Daarnaast zouden er toch wel controles in het openbaar vervoer blijven, waarbij deze mensen tegen de lamp zouden lopen. Deze situatie verschilt ook niet zo erg van de huidige situatie met de kaartjes in het openbaar vervoer, aangezien reizigers nu in principe ook met niet geldige of vervalste vervoersbewijzen kunnen reizen.

Problematischer wordt het echter als zoals verwacht worden over bepaalde tijd ook de beveiliging van de persoonsgebonden kaarten wordt gekraakt. Het risico is dan namelijk groot dat reizigers gedupeerd worden. Voor zulke beveiligingproblemen voldoen eenmalige oplossingen niet, het gaat er om dat kwaadwillige krakers door het verbeteren van de beveiliging steeds voor worden gebleven. Het enige formele middel om de strippenkaart nog niet af te schaffen waarmee de huidige staatssecretaris nu druk kan uitoefenen op de bedrijven om de beveiliging van de OV-chipkaart in orde te brengen is in dat opzicht maar ook beperkt, omdat het toezicht op de beveiliging van de OV-chipkaart ook na de invoering van groot belang blijft. Zowel de voormalige minister als de Kamer hebben toen destijds voor deze opzet werd gekozen dus steken laten vallen.

Zoals gezegd is een ander veel besproken onderwerp met betrekking tot de OV-chipkaart is de privacy van de reizigers. Na veel gesteggel hebben bijvoorbeeld de NS en het GVB toegezegd om tot 2010 geen privacygevoelige gegevens van reizigers vast te leggen. Over het vervolg na 2010 bestaat nu nog onduidelijkheid. Om de belangen van haar burgers te beschermen zou de overheid op dit gebied best actiever mogen optreden.

De reisgegevens van klanten zouden net zo goed alleen anoniem vastgelegd kunnen worden. De openbaar vervoersbedrijven verkrijgen zo wel inzicht in de reispatronen, zoals hoeveel mensen tussen welke stations reizen. Voor het invoeren van verbeteringen in de dienstregeling is deze informatie in principe genoeg, je weet immers welke reizen er worden gemaakt. Persoonsgegevens zijn daarvoor niet noodzakelijk, maar hooguit voor commerciële aanbiedingen waarop de openbaar vervoersbedrijven graag zouden willen inspringen. Het vastleggen van reisgegevens die gekoppeld zijn aan specifieke klanten zou hooguit moeten worden toestaan als klanten er zelf uitdrukkelijke toestemming voor geven. Mochten de betrokken partijen hier in overleg geen overeenstemming bereiken, dan zou de mogelijkheid van dwingende wetgeving niet uitgesloten hoeven te worden.

Kortom, zowel de politiek als de betrokken bedrijven zouden zich professioneler en meer gezamenlijk moeten gaan inzetten zodat een goed en veilig product neergezet kan worden. Het blijft een mooie gedachte als er echt één kaart voor alle reizen met het openbaar vervoer komt komt, en zou het trouwens ook niet wat zijn om andere Europese landen in de ontwikkelingen te betrekken? Dan zouden zelfs grensoverschrijdende reizen met één en dezelfde kaart in het openbaar vervoer tot de mogelijkheden in de toekomst behoren.