Zout der aarde is het geopolitieke visiedocument van PerspectieF en de visie komt in de ene paragraaf beter uit de verf dan in de andere paragraaf. Van belang voor het hele stuk is dat er coherentie moet zijn in het volgen van idealistisme en realisme en ook in stijl, opmaak en taalgebruik. Dit is nu nog niet altijd zo het geval. Een voorbeeld hiervan is, dat er in de paragraaf over NAVO wordt ingegaan op het feit dat Europa achterstaat op de VS wat betreft financiële inzet terwijl in de introductie van Zout der aarde wordt genoemd dat de VS onvoorspelbaar is. Deze twee uitspraken zijn m.i. tegenstrijdig want de stappen die de VS neemt, bijvoorbeeld minder bases in Europa, zijn te verwachten gezien de Europese landen niet de beste bondgenoten zijn. 

Een visiedocument van een PJO mag pittig zijn, het mag knetteren en schuren. Idealisme en realisme vullen elkaar goed aan, zoals de introductie zegt. Het is dan ook mooi als deze twee -ismes elkaar kunnen aanvullen in iedere paragraaf. Voorbeelden van mooie paragrafen zijn die over Rusland en China: na een inleiding wordt het standpunt van PerspectieF puntsgewijs bij langs gegaan inclusief argumentatie. In deze paragrafen is het duidelijk wat PerspectieF denkt en waarom. 

Paragrafen die te braaf zijn betreffen de paragrafen over de EU, VN en Turkije. Er is weinig idealisme te vinden in de EU paragraaf – de stip op de horizon is erg minimaal en volledig in lijn met die van onze moederpartij. Daarnaast is het wat bijzonder om te zeggen dat een te grote EU besluiteloos kan zijn en dat uitbreiding daarom geen goed idee is, hier kan je een mooi idealistisch standpunt op maken, bijvoorbeeld dat we binnen de EU meer moeten samenwerken op basis van beleidsproblemen die bepaalde landen tegenkomen. Er liggen veel kansen in de EU-paragraaf die nog niet zijn opgepakt, denk bijvoorbeeld aan de olifant in de kamer: een Europees leger. Deze olifant is merkbaar in de EU – maar ook in de NAVO paragraaf. 

Ook in de VN paragraaf is de lijn van PerspectieF niet duidelijk, voor de VNVR worden verschillende opties genoemd om de raad te verbeteren maar er wordt niet gezegd welke optie PerspectieF het beste vindt. De paragraaf is erg beschouwend terwijl in een visiestuk de visie moet staan en dus duidelijke standpunten. De Turkije paragraaf heeft hetzelfde beschouwende karakter, er wordt zelfs in de introductie gezegd “de volgende paragrafen zullen de belangrijkste knelpunten toelichting om hier meer inzicht in te geven.” Het lijkt me goed dat alle drie de ‘brave’ paragrafen de stijl van de China en Rusland paragraaf overnemen want dan worden de schrijvers gedwongen om standpunten op te schrijven en geen beschouwingen te schrijven. 

Concluderend, het visiedocument is zeer goed op weg. Toch kan er nog het een en ander worden aangepast, voornamelijk in coherentie. Er is coherentie nodig in het uitdragen van de visie van PerspectieF: beschouwende paragrafen moeten meer argumenterend worden. Er is coherentie nodig in de opmaak van het stuk, deze opmaak kan ook helpen in het schrijven van een argumenterende paragraaf. Daarnaast moet er coherentie zijn in de boodschap van het stuk en moeten tegenstrijdigheden in en tussen paragrafen worden opgelost. Als laatste mist Zout der aarde een conclusie.