De heer Anker (ChristenUnie): Voorzitter. Ik heb eerder deze week al een keer geklaagd over late verzending van stukken door het ministerie van Justitie en dat wil ik eigenlijk niet weer doen. Ik heb echter wel weer een extra argument. De brieven die de staatssecretaris stuurt, worden vaak gevolgd door een briefje van een aantal organisaties. Ik heb die organisaties wel eens verzocht om gewoon één brief in één keer te sturen voor het algemeen overleg in plaats van drie. Dan lachen wij daar een beetje over, want ik lees die brieven natuurlijk met veel plezier. De staatssecretaris moet echter wel weten dat zij mij altijd een tweetrapsraket aanreikt als zij de brieven zo laat stuurt, omdat ik dan ook op het laatste moment weer briefjes van die organisaties krijg.

            Ik sluit mij van harte aan bij de woorden van de heer Spekman over Griekenland. Ik vind dat wij voor een ontzaglijk beroerd dilemma worden geplaatst. Er is een verdrag overeengekomen, uitgaande van het idee dat iedereen op een goede manier zijn verantwoordelijkheid neemt en je krijgt sterkere twijfels of een van de verdragpartners die verantwoordelijkheid wel goed neemt. Ik zie wel dat de staatssecretaris veel doet aan Griekenland. Zij stuurt mensen uit de Nederlandse praktijk daarheen -- het COA heeft dat wel vaker gedaan, ook op Cyprus en Malta -- om uit te leggen hoe je opvang kunt organiseren. Zij heeft dat ongetwijfeld ook met andere organisaties gedaan. Zij gebruikt in haar brief een brede term, ik meen "een groep functionarissen". Ik wil weten wat die precies doen. Zij stuurt ook mensen mee met de mensen die worden teruggezonden zodat wordt toegezien op een goede overdracht. Het ziet er een beetje naar uit dat dit het is.

            VluchtelingenWerk Nederland heeft de suggestie gedaan om een manier te vinden om ervoor te zorgen dat Griekenland wordt aangesproken op wat het doet door het Europees Hof. Begrijp ik goed dat de staatssecretaris zich aan het voorbereiden is op dergelijke acties? Als wij het verdrag niet eenzijdig kunnen opzeggen, is zij dan wel van plan om zo veel mogelijk zichtbaar maken dat hetgeen Griekenland doet gewoon niet deugt? Heb ik dat goed begrepen? Als zij dat op dit moment nog niet doet, wat vindt zij dan van die gedachtegang? Kan zij daarin meegaan en kan zij daarover meedenken?

Staatssecretaris Albayrak: Zij, dat ben ik?

De heer Anker (ChristenUnie): Ja, staatssecretaris. Ik moet via de voorzitter spreken, dus dan bent u automatisch de derde persoon.

            Ik heb indertijd een motie van de heer Spekman ondertekend over de Reba. Wij vroegen om de regeling zo aan te passen voor statushouders die nog door het COA worden opgevangen dat zij meer van hun inkomen uit werk mogen behouden. Het is belangrijk dat zij zo snel mogelijk worden geactiveerd zodat zij ook snel uit het asielzoekerscentrum aan het werk kunnen. De regeling is nu gewijzigd, maar in de praktijk leidt wijziging in een aantal gevallen tot een duidelijke verslechtering van de positie van asielzoekers en statushouders. Voor de oude groep voert de staatssecretaris een eerbiedigingsbeleid. Een feit blijft dat de nieuwe regeling voor de kleinverdieners -- het zijn helemaal geen heel grote verdieners -- niet bepaald stimulerend of motiverend werkt. Ik zou toch graag van de staatssecretaris willen horen hoe zij de toekomst van deze regeling voor zich ziet, met ook echt die stimulans en die motivering erin. Ik wil eigenlijk even wegblijven bij een discussie over percentages. Mijn vraag is hoe een stimulans in de regeling kan worden opgenomen waardoor mensen inderdaad aan het werk gaan en zich ook al tijdens hun verblijf in het asielzoekerscentrum voorbereiden op de arbeidsmarkt.

            Ik begrijp het ongeduld van mevrouw Azough over Sri Lanka ergens wel. Wij hebben in het vorige algemeen overleg over vreemdelingenbeleid gevraagd om een nieuw ambtsbericht. Dat was nog voor de grote omwenteling die daar de afgelopen maand heeft plaatsgevonden. Ik zou het liefst vandaag precies weten waar wij mee aan de gang moeten gaan. Wanneer is het ambtsbericht beschikbaar? Ik dacht dat dit in juli zou zijn. Dat heeft zij ook geschreven. Het moet echt snel komen. Ik wil ook weten op welke termijn de staatssecretaris met haar beleidsreactie daarop komt.

Mevrouw Van Velzen (SP): Vindt u het een fijn plan om die ambtsberichten en nadere regels af te wachten en in de tussentijd geen mensen uit te zetten naar Sri Lanka als er een gerede kans is dat zij daar risico lopen? Bent u dat met mij eens?

De heer Anker (ChristenUnie): Als het goed is werkt ons asielbeleid op zo'n manier dat dit wordt bekeken. Het is niet de bedoeling dat wij mensen terugsturen als er een groot gevaar is. Zo moet asielbescherming werken. Het ambtsbericht komt als het goed is met een week. Ik ga ervan uit dat wij in de tussentijd met wijsheid omgaan met het beleid ten aanzien van Tamils. Ik ben er niet voor om direct weer vanuit de Kamer een moratorium in te stellen. Dat heeft namelijk ook een heleboel juridische consequenties. Daar hebben wij vaker over gesproken.

            Ik denk dat het goed is dat de staatssecretaris op een rijtje heeft gezet wat zij allemaal aan het doen is ten aanzien van terugkeer, ook in reactie op het rapport van de CITT. Ik begrijp dat mensen zeggen dat het wel heel erg veel diplomatie is. Dat is het natuurlijk voor een groot gedeelte wel. Wij zijn erg afhankelijk van andere partners, zoals de Chinese overheid. Ik zou wat meer willen horen over de inzet van de minister van Buitenlandse Zaken. Wij hebben daar een tijdje geleden op ingezet. Wij hebben zelfs een keer -- de heer Van de Camp heeft dat nog manhaftig ingezet -- een gesprek met de Chinese ambassadeur aangevraagd. Het is duidelijk dat China zich niet zo gek veel aantrekt van wat wij vinden. Het zegt zelfs een Tweede Kamerdelegatie de wacht aan. Desalniettemin moeten wij daar fel op blijven. Dit is echt een onderwerp dat er, naast alle mensenrechtenthema's die spelen, bij moet worden gehouden.

            Ik heb nog enkele praktische vragen. Er komt een terugkeerfunctionaris. Hoe gaat zijn rol precies uitzien, zeker in relatie met het Platform Duurzame Terugkeer? Dat platform heeft zelfs ooit een heel mooie tekening gemaakt, een soort cirkeldiagram, waarin het heeft aangegeven wat zijn rol is en wat de rol is van bijvoorbeeld de IND. Er zijn overdrachtsmomenten of momenten waarop gezamenlijke verantwoordelijkheden zijn. Ik denk dat het goed is om duidelijk te maken wat de positie van die terugkeerfunctionaris wordt. Wij krijgen ook regelmatig te horen dat er binnen de vreemdelingenketen, bijvoorbeeld tussen de IND en de DT&V, een moeizame communicatie is over de overdracht van dossiers en dat soort zaken. Hoe staat het daarmee? Men vindt van alles en nog wat over de IND, maar dit is wel een heel belangrijk punt, zeker waar het gaat om het bevorderen van terugkeer.

            Er is ook gesproken over leges. Daar hebben wij een algemeen overleg over gehad. Ik kreeg het idee dat zo langzamerhand ook het bedrijfsrestaurant en de vuilnisophaaldienst werden verrekend in de leges die de IND berekende. Er komt een nader onderzoek. Hoe ziet het er concreet uit? Er wordt aangegeven dat er iets van Ernst & Young is. Er wordt opnieuw gekeken naar de kostprijssystematiek. Het is allemaal wel erg voorzichtig. Wanneer krijgen wij de resultaten en wat verwacht de staatssecretaris ervan?       

            Wat betreft de COA-capaciteit sluit ik mij van harte aan bij de klachten die door anderen zijn geuit. Natuurlijk is het ontzettend lastig dat het COA telkens weer de discussie en het gevecht aanmoet met lokale overheden om een plek te krijgen en een tijdelijke of een vaste vergunning voor zaken, maar is er nu niet meer aan te doen om vanuit de rijksoverheid het COA meer te ondersteunen? Het COA komt vaak met de vraag om een buffercapaciteit te mogen aanhouden. Ik vind dat altijd een beetje lastig. Het is een zelfstandig bestuursorgaan, dus het moet ook een beetje zijn eigen boontjes doppen. Hoe gaat de staatssecretaris het gesprek aan met het COA over hoe het omgaat met schommelingen? Soms heb je een bijzonder moment waarop er een vakantiepark moet worden platgelegd als ineens 700 Chinezen zich melden. Dat zijn uitzonderingen, daar wil ik mij niet op richten. Wij krijgen nu wel te veel alternatieve huisvestingsvormen achter elkaar en dat kan toch niet de bedoeling zijn.

            Mijn laatste vraag betreft de Belgiëroute. In de brief schrijft de staatssecretaris dat zij een pilotonderzoek doet naar schijnrelaties. Als mensen op basis van een relatie iemand over laten komen, wordt wel een beetje gecontroleerd die relatie nog steeds bestaat. Ik heb al eerder gevraagd of wij dat niet kunnen combineren met de Belgiëroute, zeker als er meermalen een vrouw uit bijvoorbeeld Marokko wordt gehaald. De staatssecretaris zegt dat dit twee verschillende onderzoeken zijn. Ik wil daar toch graag even wat meer over horen. Ik wil weten waarom dat wel of niet werkt. Als iemand meermalen een bruid laat overkomen, is dat toch ook een indicatie dat er iets niet deugt? Kan er nu echt geen combinatie worden gemaakt met het checken van de echtheid van relatie?