De heer Cramer (ChristenUnie):

Voorzitter. Het cao-conflict bij het streekvervoer neemt draconische vormen aan. Nu al een week rijden er geen bussen en treinen vanwege op dit moment onverenigbare standpunten over de arbeidsvoorwaarden. De heer De Vries heeft in het rapport met als doel om uit dit conflict te komen, een pakkende schets van de situatie gegeven. Alles is helder op een rij gezet, maar bij lezing bekroop mij het gevoel dat ik nog iets miste. Dat is de reden voor en onderbouwing van wat eigenlijk het arbeidsconflict is. Na enig zoeken vond ik daarop een antwoord, zij het dat dit volstrekt onverwacht was. Onder het kopje "Verschillende actoren" staat te lezen: "In dit stuk wordt niet op het actuele arbeidsconflict ingegaan".

Laat ik dan maar mijn eigen analyse geven. Er is een arbeidsconflict over werktijden, pauzes en adv-dagen, naast de wens van een salarisverbetering. Dat het, op de achtergrond van dit conflict, voor de vervoersbedrijven op dit moment niet gemakkelijk is om de bedrijfsvoering rond te krijgen, snap ik. Alle transportsectoren kampen met het geweldige probleem van de gestegen brandstofprijzen. Dat is naar mijn mening de kern van het probleem. Dit jaagt de bedrijfskosten zodanig op, dat er minder ruimte is voor andere zaken. Om dat op te lossen moet er dus aan de inkomstenkant van de bedrijven iets verbeteren. Ook dat snap ik.

Laat ik helder zijn. Primair zie ik een arbeidsconflict waarover kennelijk niet echt gesproken wordt. Ook FNV Bondgenoten laat ons immers weten dat zij achter de analyse van de heer De Vries staat, die dus niets over het arbeidsconflict zegt. Ik mis een belangrijke speler in deze discussie, de concessieverleners. De Kamer moet de verantwoordelijkheden zien waar ze liggen. Primair zijn de decentrale overheden verantwoordelijk voor de concessies. Ik vraag de staatssecretaris of de decentrale overheden zich in dit conflict bij haar gemeld hebben in verband met de discussies die spelen in het kader van de concessies.

Uit de brief van de staatssecretaris blijkt dat er geen eenduidig beeld is over de wijze waarop de vele concessies vormgegeven zijn. Dat zou misschien ook wel wat verbeterd en gestandaardiseerd kunnen worden. Duidelijk moet zijn dat iedere inschrijving een zeker bedrijfsrisico met zich meebrengt, niet alleen voor de inschrijver, maar ook voor de concessieverlener. Niemand is aan het onmogelijke gehouden. Het kan zijn dat een opdrachtgever geconfronteerd wordt met onvoorziene excessieve kosten.

Dit brengt mij op het volgende. Ik ben blij dat de minister van Financiën ook bij dit debat aanwezig is. Een belangrijk deel van de problemen wordt gevormd door de gestegen brandstofprijzen. De indexering van de BDU-gelden is voor 2008 bevroren voor het niet-loongedeelte. Dat zorgt begrijpelijkerwijze voor zorgen bij de dco's. Ik vraag de minister of hij samen met de staatssecretaris bereid is om te bekijken of voor 2008 uit de algemene middelen de handreiking kan worden gedaan om dit te repareren. Dan ontstaat het benodigde klimaat voor de dco's om met steun van de rijksoverheid uit de ontstane impasse te komen. Bij werkgevers en werknemers moet het vertrouwen leven dat er dan ruimte is om uit het huidige cao-conflict te komen en de stakingen te beëindigen.

De heer Van der Ham (D66):

Terecht zegt de heer Cramer dat door de heer De Vries heel weinig echt over de inhoud van het arbeidsconflict wordt gezegd. Toch kan ik niet helemaal uit zijn woorden opmaken wat hij daarvan vindt. Enerzijds is er de looneis. Die heeft inderdaad misschien onder andere met de brandstofprijzen te maken; misschien ook met een aantal andere dingen die voor lastenverzwaringen zorgen. Anderzijds gaat het de buschauffeurs vooral om atv-dagen, pauzes enzovoorts. Vindt de heer Cramer die claim van hen terecht, of zegt hij: het is misschien een beetje ouderwets om zo vast te houden aan dat soort oude voorwaarden.

De heer Cramer (ChristenUnie):

Wie ben ik om mij een oordeel aan te matigen over de discussie over de arbeidsvoorwaarden tussen werkgevers en werknemers? Daarover doe ik geen uitspraak. Volgens mij heeft dit met het probleem waarmee wij zitten, niets van doen. Er wordt gestaakt vanwege de redenen die de heer Van der Ham schetst. Dat is althans de officiële lezing.

Mij bekruipt het gevoel dat er een ander gevecht uitgevochten wordt. Over de eis over de arbeidsvoorwaarden heb ik echter geen mening. Dat moeten de werkgevers en werknemers samen uitzoeken.

De heer Van der Ham (D66) Voor u is de looneis in deze discussie dus leidend, en niet de andere arbeidsomstandigheden, waarvan u terecht zegt dat de Kamer er niet over gaat?

De heer Cramer (ChristenUnie):

Nee, u hebt niet goed geluisterd. Ik heb gezegd dat er een arbeidsconflict is over werktijden, pauzes en adv-dagen, naast de wens van een salarisverbetering. Ik lees dat dit de breedte van het conflict is. Het gaat dus niet alleen om de looneis. Gisteravond verklaarden mensen zelfs nog expliciet dat het hun niet om het geld ging -- dat speelt volgens mij altijd een belangrijke rol -- maar vooral ook om die adv-dagen en om de werktijden. Daar gaat het dus om.