Groene stroom heeft soms een zwarte herkomst, zag Tineke Huizinga op het Indonesische eiland Kalimantan. De palmolie waarop de centrale in Nederland zo lekker loopt, leidt aan de andere kant van de wereld tot sloop van het regenwoud.,,Toen we op Kalimantan aankwamen, werden we opgewacht. Sommige mensen waren van ver gekomen. Ze kwamen hun nood klagen. Ze zeiden: 'Het is heel mooi dat jullie opkomen voor de regenwouden, maar wij zijn ook belangrijk'. Iemand vertelde dat zijn dorp in een gebied ligt dat tot natuurpark is verklaard. Er mag nog niet eens elektriciteit worden aangelegd. 'Moeten wij dan primitief blijven leven?', vroeg hij.''

Het voorval illustreert dat de relatie tussen ontwikkelingssamenwerking en natuurbehoud een spannende is, zegt Tineke Huizinga, Tweede-Kamerlid voor de ChristenUnie. ,,Maar ik vind het een aansprekende combinatie: hoe kun je de regenwouden beschermen en tegelijk zorgen dat de mensen die er wonen in hun levensonderhoud kunnen voorzien?'' Huizinga bezocht het Indonesische deel van het eiland Borneo samen met haar collega's Henk Jan Ormel (CDA) en Boris Dittrich (D66). De drie gingen op uitnodiging van het Wereld Natuur Fonds, Milieudefensie en de Nederlandse afdeling van de International Union for the Conservation of Nature (Internationale Unie voor Natuurbehoud). De organisaties hopen dat de Kamerleden de problematiek van het regenwoud op de politieke agenda zetten.

Die problematiek laat zich op Kalimantan samemvatten in twee woorden: palmolie en hout. Palmolie is ingrediënt van allerlei dagelijkse producten, zoals margarine, sauzen en shampoo (denk aan het merk Palmolive). Tropisch hardhout is omstreden, maar wordt niettemin op grote schaal gebruikt, niet zelden illegaal. Zo importeert China, dat zelf zuinig is op zijn bossen, 80 procent van het hardhout dat uit Indonesië wordt geëxporteerd.

Bedenkingen
Steeds vaker wordt palmolie gebruikt om energiecentrales mee te stoken. Aangezien het goedje te boek staat als milieuvriendelijke brandstof, heet de opgewekte energie groene stroom. Sinds haar reis in mei heeft Huizinga daarbij zo haar bedenkingen: terwijl zij groene stroom koopt, wordt elders regenwoud gekapt voor de aanleg van oliepalmplantages. Ze heeft begrip voor de bevolking van Borneo, die de palmolie ziet als mogelijkheid de welvaart te verhogen. ,,Het zijn vaak ook niet deze mensen die een bedreiging vormen voor het regenwoud'', verwijst het Kamerlid naar de mensen die zij bij aankomst op Kalimantan ontmoette. ,,Ze zijn zich bewust van het belang van het regenwoud, het is immers hun leefomgeving. Maar er is wel een andere benadering denkbaar. Zo zijn er al grote stukken braakliggend gebied. Dáár zou zo'n plantage kunnen komen. Een nadeel van de oliepalmen is dat die erg veel water nodig hebben, waardoor andere gebieden kunnen uitdrogen. Verder putten de palmen de grond vrij snel uit en hebben ze een fijnmazig wortelstelsel. Dat belemmert de groei van andere gewassen, zelfs na de kap van de palmen. Men zou daarom ook een rubberplantage kunnen beginnen, dat schijnt bovendien schijnt beter te zijn voor de diversiteit in beplanting en het put de grond minder snel uit.'' De ultieme oplossing is rubber overigens niet, voegt de parlementariër hier meteen aan toe. ,,Sinds de opkomst van synthetische rubber, is de vraag naar natuurrubber afgenomen.''

Corrupt
De Indonesische overheid heeft zich voorgenomen de grootste exporteur van palmolie te worden, weet Huizinga. Mede hierdoor hangt palmolie nauw samen met het verschijnsel illegaal hout. ,,Er worden vergunningen afgegeven voor een oliepalmplantage, die er dan niet komt. De vergunning dient puur om het hout te kunnen kappen en verkopen. Zoiets kan omdat overheidsfunctionarissen corrupt zijn.''

Volgens Huizinga kan er niet veel aan worden gedaan dat het Indonesische hardhout in de vorm van onder meer tuinmeubelen toch op de wereldmarkt verschijnt. ,,China importeert illegaal hout, maar de producten die ervan worden gemaakt mogen volgens de internationale handelsafspraken gewoon worden uitgevoerd. Om dat te veranderen, moet je bij de Wereldhandelsorganisatie WTO zijn.''

Motie
Op bescheidener schaal zijn wel stappen mogelijk. Zo bepleitte Dittrich - in een motie die de steun kreeg van Huizinga - meteen na terugkeer uit Indonesië dat Nederland palmolie weigert als die niet op duurzame wijze is geproduceerd volgens de criteria van de RSPO, een samenwerkingsverband van bedrijven en niet-gouvernementele organisaties. Huizinga wijst verder op een verklaring (van april 2006) van onder andere ABN Amro, Rabobank en ING Bank dat zij voor nieuwe investeringen in de oliepalm-sector alleen in zee gaan met cliënten die het goede voor hebben met het regenwoud en zijn bewoners. ,,Uiteindelijk wil niemand, ook bedrijven niet, dat de aarde verloren gaat voor het nageslacht.''
Bron: Nederlands Dagblad, door onze redacteur Rinder Sekeris