Datum:           21 juni 2017

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. «Denkend aan Holland / zie ik breede rivieren / traag door oneindig / laagland gaan.» Ongetwijfeld zijn deze woorden bekend. Het is het begin van het overbekende gedicht «Herinnering aan Holland» van Marsman. Nederland is ondenkbaar zonder water. Misschien is het wel heel veelzeggend dat dit onderwerp niet controversieel is verklaard, want iedereen snapt het belang ervan. Wie weet kunnen we vandaag ook wat meer politieke eensgezindheid laten zien. Dat zou mooi zijn.

De ChristenUnie ziet graag dat waterveiligheid en waterkwaliteit worden gecombineerd met andere maatschappelijke opgaven, bijvoorbeeld natuurherstel. Wat de ChristenUnie betreft wordt deze combinatie ook centraal gezet in het volgende Deltaprogramma vanaf 2018. Is de Minister bereid om maatschappelijke opgaven zoals natuurherstel toe te voegen, en bovendien om budgetten te ontschotten? Bij de stukken zit ook een brief van de provincies, die hier ook voor pleiten.

In het bijzonder vraag ik aandacht voor de grote wateren. Diverse natuurorganisaties pleiten voor een delta-aanpak voor de grote wateren, met daarin aandacht voor waterveiligheid, klimaatadaptatie, leefomgeving en recreatie. Vindt de Minister dat ook een goed idee?

Ik kom bij het Deltaplan ruimtelijke adaptatie. Zijn klimaatadaptatie en klimaatprojecten onderdeel van dit Deltaplan ruimtelijke adaptatie? En is er budget voor deze enorme opgave? Ik heb begrepen dat er van 2008 tot 2015 een stimuleringsfonds beschikbaar was. Daarna is het stil gebleven. Zou dit niet een vervolg moeten krijgen? Ik ben heel benieuwd naar de reactie van de Minister.

Slappe bodems en bodemdaling vormen problemen in grote delen van Nederland. Bij het vorige WGO Water, van november 2016, heb ik samen met Eric Smaling dit op de agenda gezet en een aantal voorstellen op dit vlak ingediend. Die zijn helaas weggestemd. Toch wil ik vandaag opnieuw een lans breken voor een nationaal kennisprogramma bodemdaling onder regie van het Rijk als systeemverantwoordelijke. Kennis is nodig om innovatieve oplossingen te bedenken en te verspreiden, en om te voorkomen dat verkeerde investeringen worden gedaan. Volgens mij is iedereen het daarmee eens. Het zou ontzettend behulpzaam zijn als het Rijk daar ook betrokkenheid bij zou tonen. Is de Minister ook bereid om dat te bekijken? Wil zij ook bekijken of er experimenteerruimte nodig is, bijvoorbeeld bij bouwregels?

Eerder heb ik aandacht gevraagd voor het grote probleem van verdroging, onder meer veroorzaakt door klimaatverandering en bodemdaling. De doelstelling om de topgebieden die kwetsbaar zijn voor verdroging aan te pakken, is niet gehaald. In november is mijn motie aangenomen over een nieuwe evaluatie. Heeft de Minister deze motie intussen uitgevoerd? Is die evaluatie opgepakt en heeft de Minister in beeld welke uitdagingen ons nog te wachten staan?

Het is goed dat wordt gezocht naar een oplossing voor de zuivering van afvalwater uit de glastuinbouw via de collectieve zuivering. Voor de invoering is van belang dat de wijziging van het Activiteitenbesluit milieubeheer per 1 juli 2017 in werking treedt. Kan de Minister hierover snel duidelijkheid geven?

In een interruptiedebatje met de woordvoerder van D66 had ik het al over de medicijnresten. Vanuit de waterschappen klinkt de waarschuwing dat steeds meer resten van geneesmiddelen in grond en oppervlaktewater worden aangetroffen en dat dit ook steeds vaker gebeurt. In november is mijn motie aangenomen over onderzoek naar geneesmiddelenstoffen die schadelijk zijn voor ecosystemen in het water, en de mogelijkheden om toepassing van deze stoffen openbaar te maken. Dan gaat het natuurlijk ook om de gebruiks- en milieugegevens van geneesmiddelen door de industrie. Ook hierbij vraag ik: hoe wordt de motie uitgevoerd?

In een motie van mevrouw Jacobi en mijzelf wordt gevraagd om in het overeen te komen Bestuursakkoord Water resultaatverplichtingen voor geneesmiddelen en microplastics op te nemen, om zo doende de doelen in de Kaderrichtlijn Water te bereiken. Hierbij stel ik wederom de vraag: is de Minister aan de slag gegaan met de uitvoering van deze motie?

In de kabinetsbrief staat een ketenaanpak voor medicijnresten binnen de delta-aanpak. Hierbij wordt vooral ingezet op waterzuivering. Dat is een aanpak aan het einde van de keten. Een aanpak bij de bronnen is echter veel efficiënter. Op welke manier gaat de Minister daarmee aan de slag?

We hebben al uitgewisseld dat 40% van de gemeenten apothekers laat betalen voor de afvoer en verwerking van het medicijnafval dat patiënten bij de apotheek inleveren. Toch zijn dit ook volgens de regering kosten die voor rekening van gemeenten komen. Gaat de Minister de gemeenten hier ook op aanspreken?

De brief over doorvaart door en medegebruik van windparken op zee voor bijvoorbeeld de visserijsector roept bij mij nog veel vragen op. Is er al voortgang met eventuele pilots voor de visserijsector? Wanneer is het AIS (Automatic Identification System) beschikbaar? Biedt dat voldoende garantie voor de veiligheid en het voorkomen van schade? Hoe vindt handhaving plaats? Hoe worden eventuele schades afgedekt die worden veroorzaakt door doorvaart en medegebruik? De Kamer heeft al een aantal moties aangenomen over het medegebruik. Er is een motie van mevrouw Visser, van de heer Geurts, en ook een uit 2015 van mijzelf. In mijn motie wordt gevraagd om in een vroeg stadium te overleggen met de scheepvaartsector en de visserijsector over medegebruik. Is deze motie nog steeds van kracht? En hoe wordt deze ook toegepast bij nieuwe windparken?

Ik heb vanwege de beperkte spreektijd niet alles kunnen aanstippen. Marsman eindigt zijn gedicht met prachtige woorden, namelijk: «en in alle gewesten / wordt de stem van het water / met zijn eeuwige rampen / gevreesd en gehoord». Het zijn indrukwekkende woorden. Ze laten volgens mij ook zien dat we een Deltaprogramma hebben, met een daarbij horend Deltafonds. Het zou mooi zijn om dat de komende tijd voort te zetten, wat mij betreft tot 2050.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl