Voorzitter,

Bij het voorbereiden van de bijdrage van de ChristenUnie voor deze raadsvergadering, kwam ik herhaaldelijk terug bij de vraag: waarom zijn wij raadslid? Wat ons betreft is "omdat wij gekozen zijn", een te kort antwoord daarop. Ik vermoed dat ik voor alle raadscollega's spreek als ik zeg dat wij raadslid zijn omdat wij vinden dat we een taak hebben in onze lokale samenleving. Een opdracht of roeping zelfs, misschien. En dat behelst het beste te zoeken en te doen voor alle inwoners van de gemeente Hardenberg. Wij van de ChristenUnie zouden zeggen: "Samen Recht Doen". En dat wil ik in onze bijdrage dan ook graag als leidraad laten terugkomen. Dat betekent, net zoals tijdens de presentatie van het coalitieakkoord op 24 mei en de algemene beschouwingen op 21 juni, dat wij ook vandaag geen gedetailleerde verlanglijst neerleggen en een dappere poging doen ons te beperken tot de hoofdlijnen, die wat ons betreft ook niet zouden misstaan in een raadsprogramma.

Brede welvaart en welzijn
Voorzitter, bij ons rijden er geen tanks door de straten en gaat het luchtalarm alleen op de eerste maandag van de maand. Dat geldt helaas niet overal; wereldwijd zijn er 100 miljoen mensen op de vlucht, het merendeel van hen vanwege oorlog in hun eigen land, vaak ver weg van ons, soms dichterbij. Dat zet de moeilijkheden waarvoor wij ons gesteld zien in dit land in perspectief; wij tellen onze zegeningen en proberen het goede te doen. Het stemt ons daarom dankbaar dat wij de mogelijkheid hebben vanuit een calamiteitenfonds die inwoners en kleine ondernemers te ondersteunen, die dat het hardst nodig hebben in deze tijd van ongekend hoge energiekosten (veroorzaakt onder andere door de oorlog in Oekraïne). We zijn gelukkig met het feit dat we daar als voltallige raad achter staan. Mevrouw Soeten heeft zojuist het dictum van het amendement "Instellen noodfonds" en de motie "Aanpak gestegen energielasten" voorgelezen. Ook dat is wat ons betreft "Samen Recht Doen". Het is sowieso belangrijk dat we mensen in staat stellen preventief en structureel hun financiële zaken goed op orde te krijgen en te houden, zodat dit soort "pleisters" te zijner tijd niet meer nodig zijn. De ChristenUnie pleit mede in verband daarmee voor tijdige, volledige en duidelijke communicatie, eenvoudige procedures, zo min mogelijk verschillende loketten en een gemeente die meedenkt en anticipeert. Overigens niet alleen voor het calamiteitenfonds, maar voor alles waarvoor de inwoner bij de gemeente moet zijn, als onderdeel van het centraal stellen van onze inwoners. Voor wat betreft dat anticiperen: ook in onze gemeente hebben we te maken met een vergrijzende bevolking en bijbehorende problematieken. Daarom is het belangrijk goed aandacht te besteden aan het voorveld en preventieve maatregelen. Om woon- en zorgbehoeften op elkaar te laten aansluiten is het nodig daar een visie op te ontwikkelen. Wij dienen daarom samen met de VVD, OpKoers.nu, de PvdA en 50Plus een motie in (en we hebben begrepen dat het CDA en D66 de motie steunen), waarvan het dictum luidt: draagt het college op

En gaat over tot de orde van de dag.

Duurzaamheid en toekomst
Het lijdt geen enkele twijfel dat de hele wereld zich heeft in te zetten voor het behoud van onze aarde, dat zinvolle maatregelen voor het behoud van onze planeet geen uitstel meer dulden. En wij in het rijke westen hebben meer dan anderen bij te dragen omdat wij dat: a) technologisch en financieel kunnen en:b) sinds de industriële revolutie ook voor de meeste uitstoot hebben gezorgd. In de gemeente Hardenberg betekent dit dat we intensief aan de slag moeten met plannen en de uitvoering ervan rondom de thema’s afval, warmte, water, duurzame energie, natuur en milieu. Een van onze fractieleden laat zich weleens de opmerking “gas is alles, remmen is angst” ontvallen en dan bedoelt hij niet de energiebron, maar het tempo waarmee we deze onderwerpen nu ter hand moeten nemen. En natuurlijk realiseren wij ons dat onze gemeente op wereldschaal kleiner is dan een speldenprik, maar we moeten ergens beginnen en het ontslaat ons niet van de plicht, de opdracht, te doen wat we kunnen. En wij geloven in "goed voorbeeld doet goed volgen"; laten we daarom het voortouw nemen. Want het gaat hier over de toekomst van degenen die na ons komen. En voorzitter, laten we dat ook nog benadrukken door concreet werk te maken van onze ambitie SDG gemeente te worden.

Gezondheid en vitaliteit
Het is niet verrassend als de ChristenUnie het heeft over "positieve gezondheid"; wij hebben daar onder andere in onze verkiezingscampagne dit jaar veel aandacht aan besteed. Een van de reden daarvoor is dat positieve gezondheid voor een belangrijk deel over preventie gaat. Omdat voorkomen altijd beter is dan genezen. En hoewel we daar in de gemeente Hardenberg daar al een tijd mee bezig zijn, liggen er ook nog uitdagingen. Dan hebben we het bijvoorbeeld over middelengebruik, misbruik van alcohol en nicotine, overgewicht en over mentale gezondheid van onder andere de jeugd. De ChristenUnie zal de komende jaren veel aandacht hebben voor de sociale en fysieke omgeving van jongeren en wil graag samen met de andere partijen aan de slag met het verbeteren van de mentale gezondheid en weerbaarheid. We zijn daarom blij dat er budget voor ReAct in de begroting is opgenomen, waarbij wij de portefeuillehouder op het hart drukken tijdig bij de raad aan de bel te trekken als daar extra budget voor nodig blijkt te zijn.

Woonbehoefte en ruimte
In deze raad is al vaak gesproken over de woningbouw die nodig is om aan de woonbehoeften van onze inwoners te kunnen blijven voldoen. Er is in de vorige raadsperiode geld voor gereserveerd en het college is bezig met het verwerven van gronden op diverse locaties in de gemeente. In deze raad is ook herhaaldelijk aangegeven dat we het belangrijk vinden een stevig oog te hebben voor de kwaliteit waarmee wij bouwen en nieuwe wijken vormgeven. Dat betekent kwaliteit voor kwantiteit; dat we niet zomaar een zo groot mogelijk aantal woningen ergens neerzetten, maar kijken naar het soort woningen dat we bouwen, de beeldkwaliteit van een nieuwe wijk, het benodigde voorzieningenniveau, adequate ontsluiting en zeker ook ruimtelijkheid. En dat geldt wat ons betreft ook voor nieuwbouw die door de woningcorporatie wordt gepleegd. Omdat starters op de woningmarkt nauwelijks meer een kans hebben, wil de ChristenUnie de starterslening weer nieuw leven inblazen. Wij hebben daartoe op 8 februari 2022 een motie ingediend, waar nog geen uitvoering aan is gegeven. Daarom dienen wij vandaag een amendement in (samen met CDA, OpKoers, VVD, PvdA, GroenLinks, 50Plus en Doen'22) waarvan het dictum luidt: "Besluit begroting van 2023 als volgt te wijzigen: Een bedrag van € 500.000 op te nemen in de begroting van 2023 zodat ook in 2023, bij een positieve uitkomst van het onderzoek, startersleningen als middel ingezet kunnen worden."

Mobiliteit en verkeersveiligheid
Het doet ons deugd te constateren dat inmiddels ook de landelijke politiek het belang van de Nedersaksenlijn inziet, een onderwerp dat de ChristenUnie na aan het hart ligt. Als die er komt, moeten we daar in onze gemeente met ons stationen de stationsomgeving op voorbereid zijn. Iets dat ook is opgenomen in het programma mobiliteit dat wij op 17 november 2020 hebben vastgesteld. Dat programma heeft voor een deel nadere uitwerking gekregen in het gemeentelijk verkeer- en vervoerplan, maar we zijn er nog niet. Zo vinden we het belangrijk dat kwetsbare weggebruikers, zoals fietsers en voetgangers, ruimer en veiliger baan krijgen. We vragen het college er bij de provincie op te blijven aandringen het openbaar vervoer in de buitengebieden niet verder uit te kleden en met ons te blijven zoeken naar mogelijkheden om onze inwoners die van openbaar vervoer afhankelijk zijn, zo goed mogelijk te faciliteren. Een onderwerp overigens waar de collega's van 50Plus zich ook altijd hard voor maken. Wij zien daarom uit naar spoedige, verdere uitwerkingen van dat visiedocument mobiliteit.

Financiën en extra investeringsruimte
De fractie van de ChristenUnie is blij met de resultaten van 2022 en de vooruitzichten voor 2023 en verder. De begroting biedt, ondanks de huidige geopolitieke situatie met alle gevolgen van dien, voldoende ruimte voor uitvoer van het coalitieprogramma en meer. De bevriezing van het accres en de toegezegde gelden voor indexatie vanuit het rijk geven voldoende stabiliteit in de baten tot 2026. En wij moeten ook over dat jaar heen durven kijken voorzitter, we kunnen dat niet vaak genoeg zeggen. Dat houdt in dat we, zelfs nu onze financiële uitgangspositie erg goed is, prudent moeten omgaan met de middelen die we hebben, want de gevolgen van de beslissingen die we nu nemen zijn ook na 2026 voelbaar. Op dit moment zijn we in staat financiële risico’s in principe te dekken. Wel maakt de fractie van de ChristenUnie zich zorgen over de risico’s met betrekking tot realisatie, vanwege schaarste van grondstoffen en gebrek aan mensen, die de uitvoer van plannen wel degelijk in de weg kunnen staan. We vragen ons dan ook af of dit alleen vertraging zalopleveren of ook extra kosten met zich mee zal brengen en hoe het college hierop in wil spelen. Tenslotte concludeert de fractie van de ChristenUnie dat de 30 miljoen extra investeringsruimte van de raad, losstaat van het nieuwe beleid dat is voorgesteld door het college. Dat houdt dus in dat de investeringen voor de komende jaren aanzienlijk hoger uitvallen dan 30 miljoen en dus een substantieel groter deel van de algemene reserve zullen vragen. Graag horen we nog even van de portefeuillehouder financiën of hij dat ook zo ziet. Het vraagt van ons als raad overigens wel om actief en consciëntieus aan de slag te gaan met het raadsprogramma en zo het college in staat te stellen er uitvoering aan te geven. De ChristenUnie voelt die urgentie en ik denk dat dit voor alle partijen geldt. 

Tot slot
De tekst die de ChristenUnie in haar verkiezingsprogramma citeerde, was uit het bijbelboek Lukas, hoofdstuk 12 vers 48b: "Van iedereen aan wie veel gegeven is, zal veel worden geëist, en hoe meer aan iemand is toevertrouwd, des te meer zal van hem worden gevraagd." Aan ons, in Europa, in Nederland, hier in de gemeente Hardenberg, is zeer veel toevertrouwd. Wij zijn daarmee schatplichtig aan de huidige én volgende generaties, wat ons aanspoort tot actie. En voorzitter, de ChristenUnie heeft hoop. De hoop op Gods zegen op wat wij hier met elkaar tot stand willen brengen. De hoop op een betere wereld. En dus ook hoop voor de toekomst.