Deze speech is uitgesproken door Annette van Kalkeren, voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie-jongeren tijdens de Algemene Vergadering van PerspectieF op 28 april 2001 in Utrecht.


Politiek is tegenwoordig weer een beetje leuk om te volgen. Nou ja, leuk…
Er is in elk geval veel om je druk over te maken. En het is allemaal heel complex. Geen tijd voor goedkope antwoorden. Wie zich in de afgelopen tijd een beetje in politiek heeft verdiept, ergert zich een ongeluk aan al die mensen die denken dat ze oplossingen voor grote problemen zo even uit hun mouw kunnen schudden. Niet gehinderd door een teveel aan kennis en visie. Ze beschikken over een merkwaardige stelligheid die menig politicus helaas ontbeert. Zo heb ik de laatste tijd heel wat oplossingen voor de MKZ crisis voorbij horen komen die je meteen kunt voorzien van het predikaat ‘Saroma’. Instant oplossingen die waarschijnlijk als een pudding in elkaar zullen zakken. Die geen ruggengraat hebben, geen stevige bite. Wie DE oplossing heeft voor deze kwestie mag opstaan. Ik ben blij dat ik niet in de schoenen van minister Brinkhorst sta. Brinkhorst, die op ons congres van februari hier op deze plaats nog door de media werd geïnterviewd over het MKZ gevaar uit het westen. Toen had hij nog geen bodyguard nodig. En geen Mobiele Eenheid om de RVV-ers een handje te helpen de woedende boeren te temmen. Mond- en klauwzeer, menige vechtersbaas in Kootwijkerbroek zal de menselijke variant daarvan inmiddels kennen.

Mond- en klauwzeer, er is al zoveel over gezegd en niemand weet met zekerheid te zeggen of het preventief doden van tienduizenden dieren nu wel of niet een grotere ramp heeft voorkomen.
Duidelijk is wel dat economische belangen het hebben gewonnen van de ethische afweging. De basis daarvoor is al lang geleden gelegd. Tegen MKZ bestaat al heel lang een vaccin. Maar het non-vaccinatie beleid dat sinds 1991 in de Europese Unie van kracht is, heeft inmiddels honderdduizenden dieren letterlijk de kop gekost. Met het non-vaccinatie beleid hebben we veel geld verdiend, maar we hebben het onszelf nu wel heel moeilijk gemaakt. De puzzel waarin zoveel belangen moeten worden afgewogen, moet maar weer eens helemaal opnieuw gelegd worden in Brussel. Als de Europese politiek daaruit komt, is een eervolle vermelding in het Guinness Book of Records zeker op zijn plaats.

Verantwoord omgaan met de schepping, met de dieren. Dat heb ik christenen vaak horen zeggen de afgelopen tijd. SGP senator Holdijk voorop. Maar wie deze woorden in de mond neemt, moet ook consequent zijn. Dierenwelzijn bevorderen reikt verder dan dieren vaccineren. Wie nadenkt over dierenwelzijn is niet zomaar klaar. Nogmaals: pas op voor goedkope antwoorden. Maak juiste keuzes op basis van de juiste argumenten en zorg dat je over juiste informatie beschikt. En kom met reële alternatieven! Reëel zijn, dat is niet per definitie afscheid nemen van het idealisme en de radicaliteit. Laten we alsjeblieft met z’n allen onze idealen vasthouden. En schrik niet te hard terug voor radicale keuzes. Pragmatisme is zo gauw ook luiheid. De pragmatist hoeft niet zover na te denken. Denkt dat het zijn tijd wel zal duren en dat idealen toch niet te verwezenlijken zijn. Laat je niet te gauw verleiden tot dit pragmatisme.

Verantwoord omgaan met de schepping, wat reikt dat ver! Zorg voor leven, wat een gigantische klus is dat!

Zorg voor Leven, wie heeft nu niet meteen de associatie met het Stil Protest van 10 april in Den Haag? Tienduizend mensen op de been voor een waardig protest tegen de legalisering van euthanasie. Tegen de tendens in deze samenleving dat alles maakbaar moet zijn.
Lijden en dood, ze zijn een vloek. Een vloek waar de mensheid mee wil afrekenen. Het is niet meer van deze tijd om te moeten lijden. Als je niet meer wilt, dan stap je er gewoon uit.

Gewoon eruit stappen? Ho, wacht even… Laten we niet vergeten dat voorstanders van de euthanasiewet dezelfde worsteling doormaken als wij! Dat ze rond leven en dood dezelfde dilemma’s kennen! Voorstanders van euthanasie zijn niet per definitie immoreel. Laten we oppassen ze zomaar als zodanig af te schilderen. Sommigen van ons weten erover mee te praten hoe moeilijk de laatste fase in iemands leven kan zijn en hoe moeilijk het is de grens te vinden tussen lijden rekken en sterven bespoedigen. Wanneer beginnen we voor God te spelen? De geneeskunde is ver gevorderd. Ja, zeggen we dan, dat is een zegen van God. Maar wanneer wordt die zegen een vloek? Er zijn mensen die geen verzekeringen afsluiten en zich niet laten behandelen door een arts omdat ze geloven dat alleen God het leven geeft en het leven neemt en dat wij als mensen daarvan moeten afblijven. Soms ben ik bijna jaloers op mensen die daarin een stukje rust kunnen vinden. Leven en dood, wat kunnen we voor verstikkende dilemma’s worden geplaatst. En waar is het einde?

Het einde is daar waar lijden en gebrokenheid geen bestaansrecht meer hebben. Wanneer gehandicapten, bejaarden of ernstig zieken niet meer op de solidariteit van welgeschapen, gezonde en jonge mensen kunnen rekenen. Waar mensen zichzelf in het verdomhoekje zien zitten. No way out. Ja. Toch. Dokter, help me alsjeblieft. Ik wil niet meer!

Weinig begrip vind je van collega’s wanneer je spreekt over het hellend vlak. Wat ben je toch een pessimist. Een zwartkijker. Hoepel toch op met je gesomber. We zijn er toch zelf bij. Ja, nota bene! Maar ondertussen ontgaan dezelfde collega’s de uitspraken van minister Borst daags voor Pasen in het NRC. De pil van Drion, euthanasie op wilsonbekwamen, het moest maar eens bespreekbaar worden. Ze kreeg haar zin. Minister Kok krapte zich achter zijn oren en waste die van minister Borst, maar intussen was het wel weer een stapje voorwaarts op dat hellende vlak. Prompt duiken er in de kranten verhalen op van scenario’s waarvan dezelfde ministers hadden beweerd dat ze niet voorkwamen en niet aan de orde waren.

Tien april 2001 kan worden bijgeschreven als een zwarte dag. Maar was er ook winst? Ja. De winst van de afgelopen weken was dat Nederland opnieuw is geconfronteerd met het feit dat er nog altijd heel veel mensen zijn die geloven dat God de Heer is van het leven. En opnieuw heeft gezien hoe velen zich oprechte zorgen maken over de houdbaarheid van het vooruitgangsgeloof en het geloof in maakbaarheid en beheersbaarheid.

Wie van jullie heeft de afgelopen weken met andersdenkenden gesproken over euthanasie, PerspectieF, de ChristenUnie en het christelijk geloof? Was het tegengas van de ChristenUnie en de SGP aanleiding voor veel gesprekken? Zo ja, dan was dat winst.

Ja, wacht even. Winst? Dat ligt een beetje aan het verloop van die gesprekken. Ben je de dialoog aangegaan? De dialoog? Of ben je blijven steken in een monoloog, met je hand op de bijbel: ‘Gij zult niet doodslaan’ en vervolgens overgegaan tot de orde van de dag? Hebben anderen jouw punt begrepen? En belangrijker nog: hebt jij de ander ook begrepen? De ander, die voor dezelfde dilemma’s komt te staan als wij en daar vaak even hard mee worstelt? Was eerbied voor God en liefde en bewogenheid tot die naaste je drijfveer? Of wilde je jouw gelijk halen? Wilde je het gelijk van de ChristenUnie halen?

Zorg voor leven, dat gaat ook over veiligheid, het naleven van veiligheidsnormen en de controle daarop. We hebben in het afgelopen jaar tot twee keer toe gezien hoe vernietigend het is als er een onverantwoorde gedoogcultuur ontstaat. Wie voelde niet die wurggreep om zijn nek bij de beelden van Enschede en Volendam? Wegsturen van de verantwoordelijken is een signaal dat mijns inziens tot nu toe te weinig is afgegeven. Maar tegelijk wil ik jullie de woorden van ChristenUnie lijstaanvoerder Kars Veling op het hart drukken: zo gauw jij wijst naar de overheid wijzen er ook een paar vingers naar jou! Ken je verantwoordelijkheid. En wees niet bang uit de toon te vallen als je gewoon doet wat van je verwacht mag worden. De maatschappij, dat zijn we gewoon zelf.

Zorg voor leven, dat gaat ook over biotechnologie. Misschien is het jullie opgevallen dat er momenteel een maatschappelijk debat daarover is opgestart. Niet opgevallen? Helaas pindakaas. ’t Zijn voorwaar geen peanuts waar het over gaat. Fijngemalen peanuts en olie van gemodificeerde sojabonen, dat is nog eens andere pindakaas dan waar Joop Zoetemelk mee groot geworden is. Ik bedoel maar, er hangt een heel ander verhaal aan vast. Maar goed, het was je evengoed niet opgevallen? Daar heb je het al. Zo’n maatschappelijk debat, daar ben ik nu een groot voorstander van. Maar dan moet het ook wel echt in de belangstelling komen te staan, en dan moet iedereen tenminste snappen waar het over gaat. Wat dat betreft is er nog wel wat huiswerk te doen voor Jan Terlouw, de voorzitter van de Kamercommissie die het publike debat moet ontketenen. Zijn partijgenoot Thom de Graaf heeft ook al bijles genomen. Eerlijk gezegd, die Thom de Graaf is me in zijn ijver voor dat publieke debat niet tegengevallen.
Die D66-ers hebben trouwens wel veel last van profileringsdrang tegenwoordig. Ik voel aan mijn water dat er weer verkiezingen aan komen. Het lijkt wel of ze hem een beetje beginnen te knijpen. Zouden ze op de valreep bang zijn dat ze misschien toch bij een volgende kabinetsformatie naast de pot piesen? Nou ja, me dunkt dat ze voorlopig genoeg schade hebben aangericht. Alleen dat maatschappelijk debat over biotechnologie, dat spreekt me wel aan.
Bij deze wil ik ook jullie oproepen vooral te weten waar het over gaat. Biotechnologische ontwikkelingen zijn geen ver van je bed show. Patenttering van genen, vaderschapstesten, xenotransplantatie, de toename van het proefdiergebruik, transgene dieren, steun aan biotech-bedrijven, genetische testen voor gezonde mensen, genetische vingerafdrukken in het strafrecht, voedselveiligheid en het recht-op-niet-weten. Allemaal moeilijke vraagstukken die vandaag op ons afkomen. Zorg voor het geschapene, een menswaardig bestaan, solidariteit, rechtsgelijkheid, integriteitsbescherming en bescherming van de persoonlijke leefsfeer, dat zijn begrippen die allemaal thuishoren bij het debat over biotechnologische ontwikkelingen. Wat mag, wat kan en wat kan niet, wat willen we en wat willen we niet?

Ik liet me net iets ontvallen over verkiezingen. Ik heb wat dat betreft nog een nieuwtje: een aantal weken geleden zijn er twee weken achter elkaar op woensdag geen vergaderingen geweest in de Kamer. Dat is uniek. Reden? Gebrek aan agendapunten! Twee hele woensdagen, niets om over te vergaderen. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar zou Paars II uitgeregeerd zijn? Het is een beetje koffiedik kijken, maar ik voorspel dat het nog een jaartje flirten wordt tussen diverse partijen. Wie gaat er straks met wie? Eens kijken wie de outcast wordt. Steeds openlijker werd in de afgelopen tijd de Zalmnorm als potentieel struikelblok opgeworpen. Als de varkentjes gewassen zijn wordt er straks een zacht einde gemaakt aan het leven van een vette zalm die nu naar lucht ligt te happen op het droge.
De verkiezingen. Worden het de Partij van de Arbeid, het CDA, GroenLinks en misschien de ChristenUnie? De ChristenUnie ook? Wat mij betreft voeren ze voorlopig oppositie, maar ik kan Andre Rouvoet ook best begrijpen als hij zegt dat het ook wel eens leuk is zelf de Kameragenda te mogen opstellen.

Zorg voor leven, daar raak je niet over uitgepraat. Zorg voor leven overstijgt ook de nationale grenzen. President Bush stelt ons telkens voor nieuwe en onaangename verrassingen, te beginnen met het opnieuw opvoeren van de spanning in het Midden-Oosten, de verwerping van het verdrag van Kyoto en van de week weer wapenleveranties aan Taiwan. Het afgelopen jaar hebben de Molukken de gemoederen beziggehouden en voor het komende half jaar staat wat PerspectieF betreft het Grote Merengebied in Afrika op stapel als aandachtsgebied. Daarover straks meer.

Zorg voor leven, daar hebben we allemaal een dagtaak aan. Ieder op onze eigen plaats en op onze eigen manier. Maar wel allemaal onder een open hemel.