Vragen van het lid Huizinga-Heringa (ChristenUnie) aan de minister van Buitenlandse Zaken over de geldigheid van paspoorten van de Russische Federatie. (Ingezonden 4 juli 2003)

1. Kent u het bericht dat eind 2003 in de Russische Federatie paspoorten uit het Sovjet-tijdperk hun geldigheid verliezen?1
   
2. Is het u bekend dat voor veel personen die tot minderheidsgroeperingen behoren registratie in de Russische Federatie een probleem is, waardoor zij moeilijk het staatsburgerschap en een nieuw paspoort kunnen krijgen?
   
3. Wat betekent het niet-verkrijgen van het staatsburgerschap respectievelijk een paspoort voor de rechtspositie van deze personen?
   
4. Bent u bereid - mogelijk in OVSE of Raad van Europa-verband - de autoriteiten van de Russische Federatie aan te spreken met het oogmerk ook voor leden van minderheden het staatsburgerschap mogelijk te maken en discriminatie rondom de registratie van minderheden tegen te gaan?

1Amnesty International, zomer 2003.

Antwoord van minister De HoopScheffer (Buitenlandse Zaken).(Ontvangen 8 augustus 2003)

1. Ja.
   
2. Het verkrijgen van het staatsburgerschap van de Russische Federatie en het verkrijgen van een nieuw paspoort zijn twee afzonderlijke processen - zij het dat uiteraard het tweede samenhangt met het eerste. Het is mij bekend dat er in de Russische Federatie een groep mensen bestaat, die om uiteenlopende redenen niet de vervanging van hun uit de Sovjetperiode stammende paspoort hebben geregeld c.q. hebben kunnen regelen. Het betreft hier onder meer (maar niet alleen) mensen die oorspronkelijk afkomstig zijn uit regio' s die nu geen deel uitmaken van de Russische Federatie, maar die destijds wél tot het grondgebied van de Sovjetunie behoorden. Een klein aantal mensen uit deze groep is geconfronteerd met problemen bij het verkrijgen van het Russisch staatsburgerschap doordat zij niet voldeden aan de voorwaarde te beschikken over een woonregistratie in de Russische Federatie. De mogelijkheid een woonregistratie te verkrijgen is gebonden aan strikte regels. Het komt voor dat de toepassing van deze regels wordt beïnvloed door oneigenlijke factoren (omkoping, discriminatie). Over Russische wet- en regelgeving met betrekking tot het staatsburgerschap en woonregistratie is gerapporteerd in het Algemeen Ambtsbericht Staatsburgerschaps- en Vreemdelingenwetgeving in de republieken van de voormalige Sovjetunie (www.minbuza.nl actueel/ambtsberichten/algemeneambtsberichten).
   
3. De personen die, als in antwoord 2 omschreven, niet het Russische staatsburgerschap hebben aangevraagd c.q. verkregen, bezitten in veel gevallen de nationaliteit van een andere voormalige Sovjet-republiek, of kunnen deze eenvoudig verkrijgen. Diegenen die voor 1 januari 2001 nog geen staatsburgerschap hadden verkregen van welk land ook, worden in de Russische Federatie al vanaf 1 januari 2001 de jure als staatlozen beschouwd. Een eventueel verzoek van hen om het Russisch staatsburgerschap te verkrijgen wordt nu behandeld overeenkomstig de standaard procedure voor naturalisatie. Na verloop van de geldigheid van het Sovjetpaspoort kan deze procedure moeilijker te doorlopen worden. Overigens gaat het (onder meer) over mensen die dus al langere tijd in de Russische Federatie weten te verblijven, ondanks het feit dat zij niet beschikken over een - verplichte - permanente of tijdelijke woonregistratie. UNHCR zet zich in voor de situatie van verschillende categorieën statenlozen in de Russische Federatie. Verloop van de geldigheid van het Sovjetpaspoort zelf veroorzaakt geen staatloosheid.
   
4. Het is niet zo dat leden van minderheden uit voormalige Sovjetrepublieken, die tijdens en sinds het uiteenvallen van de Sovjetunie op Russisch grondgebied hebben gewoond, in het geheel geen mogelijkheid hadden het Russisch staatsburgerschap te verwerven. Door verschillende maatregelen, waaronder een versoepeling - die van toepassing was in de periode juni 1998 tot januari 2001 -, van de voorwaarde van een permanente woonregistratie hebben de Russische autoriteiten gepoogd mogelijkheden te bieden aan die groepen mensen, voor wie problemen waren gerezen, om alsnog het Russisch staatsburgerschap te verwerven. Ik zal de Russische autoriteiten daarom niet aanspreken met het in de vraag geformuleerde oogmerk. Wel zal ik bij voorkomende gelegenheid aan de Russische autoriteiten blijk geven van zorg over problemen waarmee mensen in de praktijk geconfronteerd kunnen worden als zij een woonregistratie willen verkrijgen/verlengen en de gevolgen die dit kan hebben voor hun staatsburgerschap.