Bijdrage Stieneke van der Graaf aan de begroting Justitie en Veiligheid

woensdag 29 november 2017 10:45

Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Stieneke van der Graaf aan een plenaire begrotingsbehandeling met minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid en minister Dekker voor Rechtsbescherming, Kamerstuknr. 34 775

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
Mevrouw de voorzitter, dank u wel voor het woord. Het recht is meer dan een systeem van wetten. Het zorgt voor vertrouwen tussen mensen die elkaar niet kennen en voor vrede in de samenleving. Deze bewindspersonen zijn verantwoordelijk voor het recht en de gerechtigheid in ons land. Dat klinkt abstract, maar het wordt wel heel concreet in de onderwerpen die vandaag de revue passeren, bijvoorbeeld de ondermijnende criminaliteit, die gepaard gaat met geweld, bedreiging en intimidatie van burgers en bestuurders. Eerdere sprekers hebben al vragen gesteld over de uitwerking van de ondermijningswet en het ondermijningsfonds uit het regeerakkoord. Ik sluit mij daar graag bij aan, want ook veiligheid is een verschijningsvorm van recht en gerechtigheid, en heel belangrijk in het dagelijks leven van mensen. De ChristenUnie is dan ook heel erg blij met het extra geld dat er komt voor de politie. Daarnaast is ook preventie noodzakelijk, bijvoorbeeld als het gaat om het voorkomen van vechtscheidingen, ook om schade te voorkomen bij de kinderen. Tot slot bevatten recht en gerechtigheid voor de ChristenUnie ook de kans op rehabilitatie en het werken aan herstel. Graag hoor ik van de bewindspersonen hun visie, van waaruit zij de komende jaren werk zullen maken van hun verantwoordelijkheid voor recht en gerechtigheid.

Voorzitter. Er zijn al een aantal vragen gesteld over terrorismebestrijding. Daar voeg ik graag de vraag aan toe hoe de minister het voornemen uit gaat werken dat geldstromen vanuit onvrije landen zo veel mogelijk zullen worden beperkt. Ik vraag vandaag in het bijzonder aandacht voor vier onderwerpen die ons na aan het hart liggen: de buurtrechter, de aanpak van mensenhandel, geestelijke ondersteuning bij de politie en terugkeer naar de samenleving na detentie.

Voorzitter. Rechtspraak is meer dan geschillenbeslechting; het gaat om herstel van verhoudingen of het oplossen van onderliggende problemen. Daarom is de ChristenUnie heel erg blij met de experimenten met de buurtrechter, die in het regeerakkoord een plek hebben gekregen. We hebben daar al langer voor gepleit. Binnen de huidige wetgeving is het al mogelijk om, onder de voorwaarde dat beide partijen ermee instemmen, een eenvoudige, snelle en goedkope procedure te volgen. Zo wordt in Brabant en Utrecht ervaring opgegaan met de burenrechter, die buren helpt bij het zoeken naar een duurzame oplossing bij een conflict, en in Noord-Nederland kennen we de spreekuurrechter, waar burgers en bedrijven snel op het spreekuur van de rechter kunnen komen. De rechter probeert eerst met een goed gesprek tot een oplossing te komen en beslist pas als dat niet lukt wat er echt nodig is om te doen.

Deze ervaringen tonen aan dat er behoefte is aan een experimentbepaling in de wet, om de mogelijkheden hiervoor te verruimen. Wat de ChristenUnie betreft, moeten we snel aan de slag met de experimenten, zowel met de buurtrechter als met de schuldenrechter, die de zaken van de schuldenaar in samenhang zal behandelen. Graag verneem ik van de minister voor Rechtsbescherming hoe hij dit wil vormgeven en hoe het tijdspad van het wetgevingstraject eruit ziet. Dit is echt een prachtige kans voor vernieuwing binnen de rechtspraak.

Voorzitter. De ChristenUnie is erg blij met de inzet in het regeerakkoord voor de strijd tegen mensenhandel en illegale prostitutie. Een eerste resultaat hiervan zagen we afgelopen vrijdag al, toen er extra geld beschikbaar kwam voor uitstapprogramma's voor prostituees. Maar er staat nog meer in het regeerakkoord. Zo wordt er geïnvesteerd in internationaal opsporingsonderzoek en in de regionale Prostitutie Controle Teams. Er is in het regeerakkoord voor volgend jaar ook al 4 miljoen euro gereserveerd voor de opvang van slachtoffers van mensenhandel. Dat extra geld moet volgend jaar al terechtkomen bij de opsporing en handhaving, maar ook bij zorgverleners zoals Fier, het Leger des Heils en andere. Gisteren ontvingen wij een brief met een plan van aanpak voor het eerste kwartaal. Daar zie ik naar uit. Maar kunnen we wel zo lang wachten met het geld dat 2018 al op zijn plek zou moeten komen? Graag een reactie van de staatssecretaris hierop. Graag krijg ik van de minister en de staatssecretaris een precies spoorboekje met wetgeving en investeringen op het gebied van de aanpak van mensenhandel. Welke stappen zullen de bewindspersonen zetten en welk tijdpad hoort daarbij?

Voorzitter. Mensenhandel is een enorm winstgevende criminele activiteit. Mannen en vrouwen worden uitgebuit en misbruikt om er grof geld aan te verdienen. Daarom schrokken wij van het bericht dat 95% van de gemeenten geen beleid zou hebben als het gaat om mensenhandel. Ik moedig de staatssecretaris aan om het gesprek met de gemeenten te blijven voeren, zoals met de wethouders van de 35 centrumgemeenten voor vrouwenopvang. Graag krijg ik hierop een reactie.

Voorzitter. Ik wil mijn waardering uitspreken voor onze politiemensen. Zij werken elke dag met hart en ziel aan onze veiligheid en daarbij maken ze ingrijpende gebeurtenissen mee. Een agent die in 2011 dienst had tijdens een schietpartij in Baflo waarbij ook een collega van hem om het leven kwam, beschreef in een brief aan mij de impact die die gebeurtenis heeft gehad op hem en binnen zijn team. In die crisissituatie stond er een Team Collegiale Opvang, een bedrijfsmaatschappelijk werker, een psycholoog en een geestelijk verzorger voor de eenheid klaar. Er was ruimte voor verwerking en bezinning en dat was hard nodig. Ruimte voor vragen — heb ik goed gehandeld, en wat is goed? — voor gedachten over angst voor je eigen leven, voor indringende vragen rondom leven en dood, goed en kwaad, gehoorzaamheid en verantwoordelijkheid. Het is daarom belangrijk te voorzien in adequate zorg, waaronder geestelijke ondersteuning.

Tien jaar geleden werd afgesproken dat hier een professionele voorziening voor zou komen, maar dat is nog niet goed van de grond gekomen. Ik vind dat maar moeilijk te begrijpen, want onze politiemensen werken met hart en ziel en zingeving is onlosmakelijk met hun werk verbonden. Met de nationale politie is er nu de mogelijkheid om dit ook op een uniforme wijze vorm te geven. Dat is noodzakelijk. Daarom dien ik vandaag samen met collega Van Dam een amendement in met als doel om voldoende mensen voor dit werk van geestelijke ondersteuning bij de politie beschikbaar te maken, om eenheden te ondersteunen bij zingevingsvraagstukken en in situaties van acute zorg en nood. Graag verneem ik van de minister hoe hij daar tegenaan kijkt en of hij bereid is om op korte termijn een brief naar de Kamer te sturen met een plan van aanpak hoe hij dat wil vormgeven.

Voorzitter. Er bestaat al jaren maatschappelijk werk, slachtofferhulp en psychologische ondersteuning. Toch zit een relatief groot deel van het korps thuis met PTSS-klachten. Daar maken wij ons zorgen over. Ik sluit mij graag aan bij de vorige sprekers die hier aandacht voor hebben gevraagd. Ik vraag de minister hoe hij dit wil aanpakken.

Daarnaast wil ik aandacht vragen voor de inzet van vrijwilligers bij politie en brandweer. Het aantal vrijwilligers staat onder druk. Welke mogelijkheden ziet de minister om de inzet van vrijwilligers op peil te houden?

De heer Bisschop (SGP):
Er is in het verleden door onder anderen collega Van der Staaij ook al eens aandacht gevraagd voor zingeving en geestelijke verzorging bij de politie. Ik begrijp dat er nu van de zijde van ChristenUnie en CDA opnieuw een motie komt. Is de strekking van die motie ongeveer de uitwerking van de brieven die we de afgelopen jaren naar aanleiding van de motie-Van der Staaij hebben gehad, of stellen ChristenUnie en CDA zich daar iets anders bij voor?

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
Dit grijpt terug op afspraken die tien jaar geleden al bij cao-onderhandelingen een plek hebben gekregen, namelijk dat er ruimte moet komen voor geestelijke verzorging bij de politie. Dat heeft echt heel lang stil gelegen. De moties waaraan u refereert, hebben dit wel een impuls gegeven — er is wel wat op gang gekomen — maar dit moet echt nog beter en concreter vorm krijgen. In het amendement dat wij indienen, stellen wij hiervoor twee ton beschikbaar. U kunt dat zien als een verdergaande lijn in initiatieven vanuit de Kamer die al eerder zijn ingezet, en waarbij overigens ook de ChristenUnie betrokken was.

De heer Bisschop (SGP):
Zeker, er stond "c.s." achter die naam. Dat klopt. Dan ben ik gerustgesteld, want ik was bang dat er weer een nieuw initiatief zou komen wat een inmiddels in gang gezet initiatief zou doorkruisen. Maar dat is gelukkig niet het geval. Dank u wel.

Mevrouw Van der Graaf (ChristenUnie):
U kunt er gerust op zijn. Ik heb hier veel voorwerk voor gedaan en er bestaat behoefte aan meer inzet voor geestelijke ondersteuning bij de politie. Ik hoop vanzelfsprekend op uw steun.

Voorzitter. Na het uitzitten van een straf moeten mensen weer kunnen terugkeren in de samenleving. De ChristenUnie is erg blij met de inzet in het regeerakkoord om resocialisatie ook steviger te positioneren. In dit licht vraag ik de minister hoe hij de adviezen van de Raad voor Strafrechtstoepassing beoordeelt. Er zal niet alleen worden geïnvesteerd in professionals, maar er komt ook meer aandacht en ruimte voor vrijwilligerswerk. Organisaties als Gevangenenzorg Nederland en Exodus voeren herstelgesprekken, helpen bij het zoeken naar werk en het op orde brengen van de administratie en bezoeken de familieleden van gedetineerden. Dit draagt bij aan een succesvolle terugkeer in de samenleving en moet voorkomen dat ze opnieuw de fout ingaan. Om dit concreter vorm te geven dient de ChristenUnie vandaag samen met de SGP en het CDA een amendement in om het extra geld ook echt ten goede te laten komen aan het werk van dit soort vrijwilligersorganisaties.

Voorzitter, ik kom tot een afronding. Er rust een grote verantwoordelijkheid op deze bewindspersonen om werk te maken van recht en gerechtigheid en daarmee de vrede in de samenleving te dienen. Ik wens hun daarbij heel veel succes en ik zie uit naar de samenwerking.

Dank u wel.

De voorzitter:
Dank u wel. Dan geef ik nu het woord aan de heer Voordewind namens de ChristenUnie.

Meer informatie

Labels
Bijdragen
Justitie
Stieneke van der Graaf
Veiligheid

« Terug

Archief > 2017 > november