RFID-chips: Are you being served?
Vooruitgang is niet te stoppen. Nadat RFID succesvol is gebleken in delen van het bedrijfsleven, is deze identificatietechnologie aan een opmars bezig en doet zijn intrede in de detailhandel. Maar nu RFID de consument nadert, worden vragen gesteld over privacyrisico’s. Overdreven of voldoende om op de rem te trappen?
Door Teun Putter, illustratie Rhonald Blommestijn
De kans bestaat dat u nog nooit hebt gehoord van RFID (Radio Frequency Identification – zie kader). Uit Europees onderzoek van Capgemini blijkt namelijk dat Nederlanders het minst (12 procent van de respondenten) op de hoogte zijn van deze identificatietechnologie. Want dat is het: het herkennen van objecten met behulp van radiosignalen, die worden uitgezonden en ontvangen.
De onbekendheid met het fenomeen is in die zin vreemd, omdat consumenten in sommige situaties toch al te maken hebben met RFID. Veel parkeergarages gaan voor u open wanneer een RFID-chip wordt uitgelezen en alarmbellen in winkelcentra gaan rinkelen als de caissière heeft verzuimd de beveiligingstag uit uw pas gekochte kleding te verwijderen.
RFID (Radio Frequency Identification) is een methode om met behulp van radiosignalen objecten te identificeren. Deze objecten (mensen, dieren, producten) worden voorzien van een radio-etiket, ook wel tag genaamd. De tag bestaat uit een chip, die informatie over het object bevat, en uit een antenne die radiogolven uitzendt. Doorgaans worden chip en antenne voorzien van een omhulsel, dat de kwetsbare deeltjes beschermt en dat bevestiging op objecten mogelijk maakt. De gegevens op de tag worden uitgelezen door een reader. Ook dit device is uitgerust met een antenne om verzenden en ontvangen van signalen mogelijk te maken. De controleeenheid in de lezer bewerkt en bewaart RFID-data en zorgt voor de communicatie met tags en met de achterliggende database, die doorgaans onderdeel uitmaken van een RFID-systeem. De uitgelezen data moet immers een referentie hebben om daadwerkelijk tot unieke identificatie te kunnen komen.
Nog kleiner, nog beter
Wat is RFID?
In het bedrijfsleven is RFID algemeen geaccepteerd. Vooral in de logistieke keten wordt gebruikgemaakt van tags en lezers om zowel de locatie van goederen te bepalen als informatie over bijvoorbeeld samenstelling en preventie en opsporing van gestolen waren. Tevens kan met RFID de kwaliteit van consumptiegoederen worden bewaakt, doordat alle stappen in het productieproces op de tag worden opgeslagen. Tegelijkertijd heerst de perceptie dat prijzen in de winkel omlaag kunnen als gevolg van het feit dat winkeliers een kleinere voorraad aanhouden en kunnen werken volgens het just-in-time delivery model.
Het zijn maar enkele voordelen die Cor Molenaar, voorzitter en initiatiefnemer van het RFID Platform herkomst te verzamelen. Tags worden bevestigd op pallets, kratten of op andere returnable transport items. Het stelt bedrijven in staat logistieke processen beter te plannen en direct over benodigde productinformatie te beschikken. Tot voor kort vormden onder andere de prijs en de afmeting van tags een belemmering voor brede toepassing van RFID in de detailhandel. Maar ontwikkelingen in technologie en miniaturisering, evenals standaardisatie hebben ervoor gezorgd dat RFID binnen het bereik is gekomen van een toenemend aantal bedrijven wereldwijd. Ook in de zorgsector worden pilots uitgevoerd met het implanteren van tags onder de huid van patiënten. Medisch personeel kan zo snel essentiële patiëntinformatie verzamelen.
Marketingparadigma
Naarmate de tags kleiner en goedkoper worden, vinden we deze kleine hoogstandjes van techniek vaker terug in consumentenproducten. Dat heeft voor het grote publiek verschillende voordelen, die kunnen worden gezocht in de sfeer van diefstalpreventie en opsporing van gestolen waren. Tevens kan met RFID de kwaliteit van consumptiegoederen worden bewaakt, doordat alle stappen in het productieproces op de tag worden opgeslagen. Tegelijkertijd heerst de perceptie dat prijzen in de winkel omlaag kunnen als gevolg van het feit dat winkeliers een kleinere voorraad aanhouden en kunnen werken volgens het just-in-time delivery model. Het zijn maar enkele voordelen die Cor Molenaar, voorzitter en initiatiefnemer van het RFID Platform Nederland, aanstipt. “In de nabije toekomst zouden RFID en automatische identificatie kunnen leiden tot een nieuw marketingparadigma. Denk daarbij aan personal pricing, personal promoties en personal placing. In die ontwikkeling heb ik een groot vertrouwen”, aldus de hoogleraar eMarketing.
Slim stof
Deze voordelen worden vooralsnog overschaduwd door de angst die bij een substantieel aantal consumenten en beleidsmakers leeft ten aanzien van de schending van privacy als gevolg van de toepassing van RFID. De consument is bezorgd over de mogelijkheid die bedrijven hebben om met behulp van tags het koopgedrag te volgen. Tevens is men bang dat data die met RFID worden uitgewisseld in handen van derden komen. Daarnaast wijzen consumentenorganisaties, voornamelijk in de VS, op het feit dat tags en readers eenvoudig aan het oog kunnen worden onttrokken zodat, zonder dat de drager dat weet, informatie verzameld kan worden. De grootte van tags kan namelijk worden teruggebracht tot enkele millimeters; dit wordt ook wel smart dust genoemd. Consumenten en de producten die zij aanschaffen zouden dus gevolgd kunnen worden, waarmee ontegenzeggelijk inbreuk wordt gepleegd op de persoonlijke levenssfeer en privacy van de consument.
Bezorgdheid
Deze bezorgdheid wordt in Nederland onder andere verwoord door de Tweede-Kamerfractie van de ChristenUnie in de persoon van Kamerlid Arie Slob. In een notitie stelt hij dat in het uitlezen van een tag geen gevaar schuilt. Wanneer de taglezer echter is gekoppeld aan een database met andere gegevens van de gebruiker, zijn de gevaren voor de privacy volgens het parlementslid veel groter. Slob: “Zo is het niet ondenkbaar dat misbruik gemaakt zal worden van persoonsgegevens. Onbeveiligde tags kunnen bij het uitlezen afgeluisterd worden, wat wil zeggen dat iemand de radiosignalen kan onderscheppen en zo over privé-gegevens kan beschikken. Ook kunnen onbeveiligde tags gekopieerd worden, waarna misbruik kan plaatsvinden met bijvoorbeeld creditcardnummers.”
Slob stelt een aantal maatregelen voor die de samenleving moeten voorbereiden op zowel de positieve als de negatieve aspecten van RFID, waaronder de ontwikkeling van een tag-blokkeerder die informatie die de tag uitzendt kan tegenhouden. Om te voorkomen dat RFID-tags na verkoop nog actief zijn en de koper dus gevolgd kan worden, stelt de ChristenUnie voor dat winkeliers verplicht worden tags bij de kassa te deactiveren. Tags moeten dan zodanig ontwikkeld zijn, dat ze na deactivatie niet meer te activeren zijn.
Handrem
Dat is volgens ECP.nl, platform voor eNederland, niet nodig. Samen met onder andere het RFID-platform heeft ECP.nl onderzoek gedaan naar de mogelijke risico’s van RFID in de persoonlijke sfeer. De onderzoekers komen tot de conclusie dat inbreuken op de privacy bij RFID reëel zijn en in potentie ingrijpend. Desondanks zijn zij van mening dat het beschermingsniveau van de WBP toereikend is in het kader van RFID-toepassingen.
Cor Molenaar: “Bedenk ook dat de persoonsgebonden informatie op de chip zeer beperkt zal zijn en bovendien goed beveiligd met bijvoorbeeld een persoonlijke toegangscode. En zeg nu zelf: wat moeten anderen met de wetenschap dat ik Omo in mijn wasmachine stop? Nee, ik zie werkelijk geen belemmering voor de doorbraak van RFID als het gaat om privacy.” ECP.nl stelt dat onverantwoord gebruik en misbruik bestreden dienen te worden met bestaande middelen: overtredingen opsporen en bestraffen en zelfregulering. Daarnaast heeft de consument zelf de verantwoordelijkheid zorgvuldig met zijn gegevens om te gaan. De eindconclusie luidt dat nader onderzoek naar en verdere ontwikkeling van RFID noodzakelijk is om kansen en bedreigingen uit te kristalliseren. Alle betrokkenen wijzen ten slotte op een belangrijke succesfactor: de tijdige en volledige voorlichting van de consument. Wanneer RFID-toepassingen massaal zullen worden gebruikt, is het publiek in ieder geval goed voorbereid. Daarmee voorkomt de industrie dat alsnog de handrem op de ontwikkeling en ontplooiing van RFID wordt gezet.
Dit artikel waarin kamerlid Arie Slob wordt geciteerd is verschenen in KnowHow, magazine van het Telematica Instituut.
Bron: https://doc.telin.nl/dscgi/ds.py/Get/File-54596
Zie ook:
- Labels
- In de media
Archief > 2005 > september
- 30-09-2005 30-09-2005 16:50 - ChristenUnie wil snel een debat over onveiligheid Westerschelde
- 29-09-2005 29-09-2005 19:05 - VVD wil huwelijk verder uithollen
- 29-09-2005 29-09-2005 11:37 - Algemeen Overleg Glastuinbouw
- 29-09-2005 29-09-2005 11:34 - Bijdrage debat Asielbeleid (motie Zuid-Sudan)
- 29-09-2005 29-09-2005 11:32 - Bijdrage debat Nationale Europadiscussie
- 29-09-2005 29-09-2005 11:31 - Bijdrage debat Debat naturalisatieprocedures: Kalou
- 28-09-2005 28-09-2005 15:19 - Bijdrage debat Afschaffing gebruikersdeel OZB en maximering overige OZB tarieven
- 28-09-2005 28-09-2005 14:43 - Afschaffing OZB is niet wijs
- 22-09-2005 22-09-2005 17:12 - Vragen over veiligheid op de Westerschelde
- 21-09-2005 21-09-2005 20:02 - TweeVandaag: Algemene Politieke Beschouwingen
- 21-09-2005 21-09-2005 14:04 - Algemene Politieke Beschouwingen: Groeien in vertrouwen
- 21-09-2005 21-09-2005 10:15 - Zwolse Tweede Kamerleden discussiëren in café over troonrede
- 21-09-2005 21-09-2005 09:29 - Dossier: Prinsjesdag 2005
- 20-09-2005 20-09-2005 15:26 - De mensen zijn niet gek
- 20-09-2005 20-09-2005 15:25 - Troonrede niet concreet
- 19-09-2005 19-09-2005 18:11 - TweeVandaag: Toveracademie: duivelse praktijken?
- 19-09-2005 19-09-2005 17:29 - Maak energiebesparing weer lonend!
- 16-09-2005 16-09-2005 18:21 - Vragen over over de beperking van godsdienstvrijheid in Sri Lanka
- 16-09-2005 16-09-2005 18:20 - Vragen over Beperking van godsdienstvrijheid in Indonesië
- 16-09-2005 16-09-2005 15:18 - Goedkoper werk voor jongeren
- 15-09-2005 15-09-2005 17:33 - Geld is geen wondermiddel!
- 15-09-2005 15-09-2005 17:23 - Bijdrage debat Schiedamse parkmoord
- 14-09-2005 14-09-2005 18:27 - Bijdrage debat Wijziging Rijksoctrooiwet
- 12-09-2005 12-09-2005 12:16 - RFID-chips: Are you being served?
- 10-09-2005 10-09-2005 08:41 - Politiek is meer dan economie
- 09-09-2005 09-09-2005 12:03 - Om toveracademie niet naar school?
- 09-09-2005 09-09-2005 08:08 - Vragen over Alternatief onderwijs tijdens de Kinderboekenweek
- 08-09-2005 08-09-2005 18:34 - Verslag Vorstschade fruitteelt
- 08-09-2005 08-09-2005 18:33 - Verslag Versterking positie slachtoffer in het strafproces
- 08-09-2005 08-09-2005 18:30 - Verslag Wet bevordering voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding
- 08-09-2005 08-09-2005 18:28 - Verslag Verruiming mogelijkheden en opsporing en vervolging terroristische misdrijven
- 08-09-2005 08-09-2005 15:41 - Zwolse Tweede-Kamerleden delen lespakket Derde Kamer uit
- 08-09-2005 08-09-2005 13:14 - Mobiliteitsnota spoort niet!
- 07-09-2005 07-09-2005 18:39 - Bijdrage debat Milieu, duurzaamheid en rentmeesterschap
- 07-09-2005 07-09-2005 18:35 - Verslag Wet Maatschappelijke Ondersteuning
- 07-09-2005 07-09-2005 16:06 - Verbazing en bezorgheid
- 01-09-2005 01-09-2005 18:41 - Bijdrage debat Zakelijke belangen minister Veerman
Reacties op 'RFID-chips: Are you being served?'
Geen berichten gevonden
Log in om te kunnen reageren op nieuwsberichten.